W ostatnim dziesięcioleciu zaobserwowano znaczny wzrost liczby pacjentów cierpiących na zaburzenia czynnościowe układu ruchowego narządu żucia, takie jak dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych lub bruksizm. Często pacjenci ci odczuwają dodatkowo bóle w innych okolicach ciała – uchu, skroniach, kręgosłupie szyjnym i obręczy barkowej, ale także w rejonie kręgosłupa piersiowego, lędźwiowego i krzyżowego. W poddanym analizie piśmiennictwie jest coraz więcej doniesień potwierdzających, że istnieją zależności między bólem kręgosłupa a dysfunkcjami narządu żucia i że nieprawidłowości funkcji stawów skroniowo-żuchwowych mogą powodować zaburzenia w obrębie innych, często oddalonych od siebie części ciała. Na takie wnioski pozwala dokładna analiza relacji leczonych pacjentów oraz obserwacja pozytywnych wyników zastosowanej terapii dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia.

During the last decade there has been noticed a significant increase in the number of patients suffering from functional disturbances in the locomotory system of the chewing apparatus, such as TMJ dysfunction or bruxism. These patients frequently have additional pain in other regions of the body – the ear, the temples, cervical spine and shoulders, and in the thoracic, lumbar and sacral regions. In the literature that was analysed there are more and more reports confirming that there exists a dependence between pain of the spinal column and dysfunctions of the chewing apparatus and that improper function of the TMJ may cause disturbances in other regions, often far apart from each other in the body. Careful analysis of these relationships in treated patients allows for such conclusions. There is an observation of positive results with the therapy used.

W periodontologii istnieją różne strategie oczyszczania powierzchni zębów ze złogów. Historycznie pierwszą była koncepcja skalingu wieloetapowego. Ostatnio coraz więcej przesłanek przemawia za skalingiem jednoetapowym, połączonym z dezynfekcją jamy ustnej. W zamyśle zwolenników tej metody jest zapobieżenie rekolonizacji tkanek przyzębia przez bakterie obecne na błonie śluzowej jamy ustnej. W pracy przedstawiono przegląd piśmiennictwa światowego omawiającego to zagadnienie.

In periodontology, there exist various strategies of cleaning deposits from tooth surfaces. Historically, the first concept was that of stages in scaling. Recently there have appeared more and more indications for one-stage scaling connected with disinfection of the oral cavity. The idea, according to the proponents of this method, is to prevent the recolonisation of tissues by bacteria present on the mucous membrane of the oral cavity. This study presents a review of the world literature about this subject.

W pracy, na podstawie doświadczeń własnych oraz doniesień innych autorów, przedstawiono metody usuwania wkładów koronowo-korzeniowych.

The study, based on the author’s own experience and on reports of others, describes methods of removing crown posts.

W ostatnich latach obserwuje się dynamiczny rozwój zaawansowanych metod diagnostycznych, ukierunkowanych na wczesne wykrycie początkowych zmian próchnicowych. Diagnostyka radiologiczna podlega udoskonaleniu, wprowadza się coraz bardziej skomplikowane układy optyczne, a naukowcy wciąż informują o kolejnych innowacyjnych technologiach przyszłości.

W pracy przedstawiono zagadnienia dotyczące diagnostyki próchnicy wczesnej i dokonano przeglądu współczesnych metod diagnostycznych, z uwzględnieniem zarówno tych znanych i stosowanych z powodzeniem w gabinetach stomatologicznych, jak i opartych na zaawansowanych technologiach, które nadal pozostają w sferze badań doświadczalnych.
 

In recent years there has been observed a dynamic development in diagnostic methods that are directed at the early discovery of initial carious changes. Radiological diagnosis is subject to improvement, increasingly complicated optical equipment is being introduced and researchers are continually informing us about further technological innovations in the future. The study describes topics regarding the diagnosis of early caries and carries out a review of modern diagnostic methods, taking into account both those that are known and used successfully in dental offices as well as those based on advanced technologies that are still in the experimental stage.

Metody oceny stomatologicznej mają szerokie zastosowanie w pośmiertnej identyfikacji ofiar przestępstw i katastrof masowych, ocenie wieku osobniczego denata czy analizie śladów ugryzień w celu wykrycia sprawcy. Praca ma na celu przybliżenie stosowanych w medycynie sądowej zasad i metod odontologii oraz zwrócenie uwagi lekarzom dentystom na duże znaczenie prawidłowo i rzetelnie prowadzonej dokumentacji pacjentów. Istnieje także konieczność ujednolicenia z tych względów międzynarodowej bazy danych stomatologicznych.

Methods of dental evaluation have wide application in post mortem identification of victims of crimes and mass disasters, evaluation of age of the deceased or analysis of bite marks with the aim of discovering the perpetrator. The study aims at getting acquainted with the dental principles and methods used in forensic medicine and to get dentists to pay attention to the great value of properly and accurately kept patient documentation. There also exists the necessity for standardization of these considerations with an international dental data base.

W pracy przedstawiono opisy przypadków leczenia pacjentów z brakami zębowymi, które stanowiły wskazanie do zastosowania protez kombinowanych. Charakterystyczną cechą takich uzupełnień są komponenty stałe i ruchome, wzbogacone o łączniki precyzyjne zapewniające wysoką estetykę i stabilność uzupełnienia na podłożu protetycznym.

The study describes cases of treatment of patients with missing teeth, in whom combined prostheses were indicated. The characteristic features of such appliances are permanent and movable elements, enhanced with precision attachments, ensuring high aesthetics and stability on the underlying support.

Celem autorów pracy jest przedstawienie możliwości terapeutycznych wszczepu w postaci śruby bikortykalnej, stworzonego przez włoskiego lekarza profesora Dino Garbaccia. Materiał kliniczny stanowią trudne przypadki pacjentów – przede wszystkim z uwagi na niedobór i złą jakość tkanki kostnej. W przypadku ubytków kostnych w odcinku przednim szczęki trudność zabiegów implantacji była również związana z koniecznością zachowania odpowiedniej estetyki. W rehabilitacji pacjentów autorzy zastosowali dobrane adekwatnie do podłoża kostnego wszczepy minimalnie inwazyjne jako rozwiązanie alternatywne w stosunku do zabiegów przedimplantacyjnych.

The aim of the authors of the study was to describe the therapeutic possibilities of implants in the form of a bicortical screw designed by the Italian professor Dino Garbaccio. Clinical material consisted of difficult cases, above all from the point of view of insufficiency and poor quality of bone tissue. In the case of bony defects in the anterior segment of the maxilla, difficulty of implant procedure was also connected with the necessity of preserving the appropriate aesthetics. In the rehabilitation of patients, the authors used minimally invasive implants properly matched to the underlying bone, as an alternative solution to pre-implant procedures.

Opisując dwa przypadki przetoki zewnątrzustnej, omówiono towarzyszące tej patologii problemy diagnostyczno-terapeutyczne oraz poddano analizie dostępne obecnie metody postępowania.

In describing two cases of extra-oral fistula, the diagnostic-therapeutic problems associated with this pathology are discussed, together with an analysis of the currently available methods of procedure.

W pedodontycznej praktyce klinicznej urazy zębów stałych (szczególnie zębów siecznych) u młodych pacjentów występują dość często. Każdego roku ich liczba się zwiększa, co jest związane z rozwojem komunikacji i powszechnym uprawianiem sportów przez dzieci i młodzież. Sportowe ochraniacze jamy ustnej nie są często używane.

W pracy opisano modelowy sposób postępowania klinicznego w przypadku częściowego zwichnięcia zębów 31, 41 z towarzyszącym urazem zgryzowym u 8-letniego chłopca. Do urazu doszło w trakcie treningu sportowego. Nadwichnięte zęby 31, 41 zszynowano szyną z włókna polietylenowego. W celu uniknięcia urazu zgryzowego zębów siecznych, do czasu wykonania aparatu ortodontycznego podniesiono zwarcie na zębach 36 i 46. Następnego dnia, w celu rozkontaktowania zębów, zaopatrzono chłopca w górną płytkę Schwarza z płaszczyznami nagryzowymi w odcinkach bocznych. Po dwóch tygodniach szynę zdjęto. Pacjent pozostaje pod opieką ortodonty i zgłasza się na okresowe kontrole pedodontyczne. W pracy zwrócono uwagę na konieczność profilaktyki sportowych urazów zębów u młodych pacjentów.

In paedodontic clinical practice, trauma to permanent teeth (especially incisors) is quite a common occurrence in the young. Each year their their number is on the increase, this being associated the development of communication and the generalised playing of sport by children and youth. Sports mouthguards are not often used. The study describes a model method of clinical procedure in the case f partial subluxation of teeth 31, 41 in connection with occlusal trauma in an 8-year-old boy. The traumatic incident occurred during a sports training session. The subluxated teeth 31, 41 were splinted using a splint of polyethylene fibre. With the aim of avoiding a traumatic occlusion of the incisors up till the time of making an orthodontic appliance, The bite on teeth 36 and 46 was raised. The following day, with the aim of disoccluding the teeth, the boy was fitted with a Schwarz plate with occlusal bite planes on the posterior teeth. After two weeks the splint was removed. The patient remains under orthodontic care and attends for periodic paedodontic control visits. The study draws attention to the necessity of prevention of sports injuries to teeth in young patients.

W pracy, na podstawie doświadczeń własnych autorów oraz doniesień piśmiennictwa krajowego i zagranicznego przedstawiono korzyści płynące z zastosowania skrzepów fibryny bogatopłytkowej (z ang. platelet rich-fibrin, PRF) jako biomateriału do wypełniania zębodołów poekstrakcyjnych w celu zapobiegania zanikowi kości wyrostka zębodołowego. Usunięcie zęba pociąga za sobą zmniejszenie szerokości i wysokości wyrostka zębodołowego, utratę otaczających tkanek miękkich oraz powstanie z czasem recesji dziąsłowych na zębach sąsiednich. Następstwa te, pojawiające się już po kilku tygodniach od usunięcia zęba, utrudniają lub uniemożliwiają leczenie implantologiczne lub też są powodem niezadowalających efektów leczenia protetycznego w zakresie estetyki biało-czerwonej.

Metoda wypełniania zębodołów skrzepem PRF bezpośrednio po ekstrakcji zęba, na podstawie doświadczeń własnych autorów, zajmuje niewiele więcej czasu niż standardowe postępowanie podczas ekstrakcji zęba. Jednak korzyści płynące z takiego postępowania są ogromne, dla pacjenta wiążą się one z niższymi kosztami, w związku z brakiem konieczności stosowania drogich technik augumentacji, mniejszymi dolegliwościami związanymi z gojeniem się ran po ekstrakcji zęba oraz większą ilością tkanek miękkich, a tym samym lepszym efektem w zakresie estetyki biało-czerwonej.
 

The study, based on the authors’ own experience and reports in national and foreign literature, describes the advantages resulting from the use of platelet-rich fibrin (PRF) as a biomaterial for filling post-extraction sockets with the aim of preventing the loss of alveolar bone. The removal of a tooth results in reduced width and height of the dental alveolus, loss of the surrounding soft tissue and sometimes dental recession arises in neighbouring teeth. These sequels that appear a few weeks after extraction, make difficult or make it impossible to treat with implants or are the cause of unsatisfactory prosthetic treatment from the point of view white-red aesthetics. The method of filling sockets with PRF clot immediately after tooth extraction, on the basis of the authors’ experience, does not take a lot more time than standard procedure during extraction. However, the advantages from such procedures are great; for the patient they are associated with lower costs as a result of not having to use expensive augmentation techniques, fewer problems with healing after extraction and a larger amount of soft tissue and at the same time better red-white aesthetic effects.

Ocena morfologii jam zębów ma podstawowe znaczenie dla przeprowadzenia prawidłowego leczenia endodontycznego. W pracy opisano przypadek leczenia kanałowego pierwszego zęba trzonowego szczęki z pięcioma kanałami korzeniowymi.

Evaluation of pulp cavity morphology is of fundamental significance in order to carry out correct endodontic treatment. The study describes a case of root canal treatment of the first maxillary molar with five root canals.

Wprowadzenie. Neutropenii wrodzonej towarzyszy występowanie zmian chorobowych na błonie śluzowej jamy ustnej o charakterze owrzodzeń agranulocytarnych, aft, zakażeń drożdżakowych oraz zapaleń tkanek przyzębia.

Cel pracy. Ocena porównawcza składu mikrobiologicznego kieszonek dziąsłowych u dzieci z neutropenią pierwotną i ogólnie zdrowych, z uwzględnieniem stanu higieny jamy ustnej oraz stopnia nasilenia zapalenia dziąseł.

Materiał i metody. Badaniem objęto 17 dzieci ze stwierdzonym zapaleniem dziąseł, w tym 9 dzieci z neutropenią uwarunkowaną genetycznie – grupa I, oraz 8 dzieci ogólnie zdrowych – grupa 0. Dokonano klinicznej oceny stanu higieny jamy ustnej – Plaque Index (Pl.I) i oceniono stopień nasilenia zapalenia dziąseł z zastosowaniem wskaźnika Ginigival Index (GI). Badanie składu mikrobiologicznego kieszonek dziąsłowych wykonano, wykorzystując test Perio-Analyse®.

Wyniki. U dzieci z neutropenią pierwotną stwierdzono wyższą średnią wartość wskaźnika GI w porównaniu z dziećmi zdrowymi (odpowiednio 2,01 i 0,64), mimo niewielkich różnić średnich wartości Pl.I (odpowiednio 2,07 i 1,85). Zarówno w grupie I, jak i 0 stwierdzono występowanie periopatogenów w badanych kieszonkach, choć w grupie kontrolnej nie odnotowano występowania bakterii A.a. Na podstawie współczynnika korelacji Spearmana stwierdzono bardzo silną ujemną zależność między poziomem neutrofili a GI (wartość współczynnika korelacji wynosiła -0,85; p < 0,0001).

Podsumowanie. Precyzyjna codzienna higiena, częste profesjonalne usuwanie złogów, połączone z ogólną bądź miejscową antybiotykoterapią, pozwala na ograniczenie postępu choroby przyzębia, jednak w terapii najistotniejsza jest kontrola choroby ogólnej.
 

Introduction. Congenital neutropenia is accompanied by pathological changes on the oral mucosa in the form of agranulocytic ulcerations, aphthae, yeast infections and inflammation of periodontal tissue. Aim of study. To carry out a comparative evaluation of the microbiological composition of gingival pockets in children with primary neutropenia and in generally healthy children. The oral hygiene and level of severity of gingival inflammation were taken into consideration. Materials and methods. The study involved 17 children with confirmed gingival inflammation, including 9 children with genetically determined neutropenia – group I, and 8 generally healthy children – group 0. Clinical evaluation of oral hygiene was carried out – using the Plaque Index (Pl.I) and the level of gingival inflammation evaluated using the Gingival Index (GI.Examination of microbiological composition of gingival pockets was carried out using the Perio-Analyse® test. Results. In children with primary neutropenia there was found to be a higher mean value of the GI in comparison to healthy children (2.01 and 0.64 respectively ), despite very small differences of mean values of Pl.I (2.07 and 1.85 respectively ). Both in group I, as well as in group 0, there was found to be the incidence of pathogens in examined pockets, but in the control group there were not found to be any bacteria A.a. On the basis of the Spearman correlation coefficient there was found to be a very strong negative dependence betwen the level of neutrofils and and the GI (value of correlation coefficient was -0.85; p < 0.0001). Summary. Meticulous daily hygiene, frequent professional cleaning together with local antibiotic allows for a limitation to the spread periodontal disease. The most effective therapy, however is control of the generalised disease.

Praca stanowi opis przypadku leczenia pacjenta z obnażeniem miazgi w wyniku urazowego uszkodzenia korony zęba 11. Po analizie czasu, który upłynął od doznania urazu, stanu tkanek zęba, wielkości obnażenia miazgi, stanu higieny jamy ustnej oraz wieku pacjenta, powzięto decyzję o pokryciu bezpośrednim miazgi z zastosowaniem Mineral Trioxide Aggregate (MTA).

W pracy przedstawiono zastosowaną metodę leczenia oraz uzyskane efekty.
 

The study is a description of a case of treatment of a patient with pulp exposure resulting from traumatic damage of crown of tooth 11. After determination of the time that had elapsed from the traumatic incident, the state of the dental tissues, the size of the pulpal exposure, the state of the oral hygiene and the age of the patient, the decision was made to directly cover the pulp using Mineral Trioxide Aggregate (MTA). The study described the treatment method used and the results obtained.

Artykuł jest opisem przypadku uzupełnienia rozległego braku zębowego w odcinku przednim szczęki z wykorzystaniem mostu kompozytowego FRC, wykonanego metodą mieszaną. 
 

The article is a description of a case of replacing extensive missing teeth in the anterior segment of the maxilla by using an FRC composite bridge made by using a mixed method.

Icon – infiltrator próchnicy to zestaw preparatów, takich jak mieszanina kwasów, wysokoprocentowy alkohol i żywica na bazie metakrylanów, które nakładane w odpowiedniej kolejności tworzą powłokę infiltrującą zmianę demineralizacyjną w obrębie szkliwa. Icon istnieje w dwóch wersjach: do powierzchni wargowych i powierzchni stycznych. Jest to preparat, który może wypełnić lukę między profilaktyką fluorkową a leczeniem inwazyjnym.
 

The Icon – dental caries infiltrant, is a set of preparations such as: a mixture of acids, high percentage alcohol and resin based on methacryls which, when applied in the correct sequence, form a layer of infiltrating demineralising change in the region of the enamel. Icon comes in two versions: for labial surfaces and for approximal surfaces. It is a preparation that may fill the gap between fluoridation and invasive treatment.

Nadziąślaki są najczęściej spotykanymi guzami występującymi wyłącznie w obrębie dziąsła. Ich klasyfikacja uwzględnia zarówno cechy kliniczne, jak i histologiczne. Wyróżnia się trzy rodzaje nadziąślaków – ziarninowe, włókniste oraz olbrzymiokomórkowe. Leczenie tych zmian polega na ich chirurgicznym usunięciu.

Epuli are the most commonly found tumours that appear exclusively around the gingiva. Their classification takes into account both their clinical and histological features. Three types are distinguished – granulomatous, fibrous and giant cell. The treatment of these changes is surgical removal.

Mosty adhezyjne to uzupełnienia protetyczne cementowane do odpowiednio przygotowanych powierzchni zębów filarowych za pomocą materiałów kompozytowych. Podczas szlifowania zębów pod konwencjonalne uzupełnienia stałe następuje sięgająca 60% utrata tkanek twardych, natomiast przy opracowywaniu zębów pod element utrzymujący w ramach protetyki adhezyjnej utrata tkanek wynosi od 0 do 10%.

Celem pracy była ocena przydatności materiału złożonego Boston użytego do wykonania uzupełnień adhezyjnych. W pracy przedstawiono trzy przypadki kliniczne, w których zastosowano kompozytowe uzupełnienia stałe. Podczas rocznej obserwacji wykonanych uzupełnień adhezyjnych doszło do odcementowania się jednej korony kompozytowej. Nie wystąpiły epizody uszkodzenia uzupełnień. Należy dodać, że przęsła modelowano w taki sposób, aby nie przenosiły pełnych sił wywieranych podczas okluzji. Kompozyt Boston jest materiałem o podwyższonej wytrzymałości mechanicznej. Może on służyć jako materiał budulcowy w wykonawstwie uzupełnień adhezyjnych.

Adhesive bridges are prosthetic replacements cemented to appropriately prepared surfaces of abutment teeth with the help of composite materials. During the grinding of teeth for conventional permanent bridges there is a loss of tissue that reaches 60%. However, with the preparation of teeth in the case of adhesive bridges, the loss of tissue is from 0 to 10%. The aim of the study was to evaluate the usefulness of Boston composite used for the fabrication of adhesive restorations. The study describes three clinical cases in which permanent composite restorations were made. During a year of observation of the adhesive restorations, one composite crown became detached. No episodes of damaged restorations were found. It must be added that the span was modelled in such a way that full forces were not exerted during occlusion and that Boston is a material of heightened mechanical resistance. It can serve as a constructing material on the carrying out of adhesive restorations.

Ozon (tritlen) będący odmianą allotropową tlenu należy do silnych środków bakteriobójczych, jest aktywnym oksydantem reagującym z licznymi bioskładnikami komórek i tkanek. Szeroki zakres wskazań klinicznych ozonu w różnych specjalnościach stomatologicznych tworzy nowe, nieinwazyjne możliwości terapeutyczne w leczeniu choroby próchnicowej, periodontopatii, chorób błon śluzowych oraz powikłań chirurgicznych. Na przykładzie urządzenia Prozone omówiono potencjalne zastosowanie trójatomowego tlenu w praktyce lekarza dentysty.

Ozone (trioxygen), being a variation of allotropic oxygen, belongs to the strong bactericidal agents and is an active oxidant that reacts with many biocomponents of cells and tissues. The wide gamut of clinical applications for ozone in various dental specialties creates new, non-invasive therapeutic possibilities in treating dental caries, periodontopathies, diseases of the oral mucosa and surgical complications. The potential use of tri-atomic oxygen in dental practice is discussed on the example of the Prozone apparatus.

W pracy przedstawiono przypadek kliniczny zastosowania protez szkieletowych bezklamrowych opartych na elementach precyzyjnych jako rozwiązanie chętnie akceptowane przez pacjentów protetycznych ze względu na estetykę i komfort użytkowania.

The study describes a clinical case of using claspless skeleton dentures fixed to precision attachments. This is a solution readily accepted by prosthetic patients due to its aesthetics and comfort.

Resorpcja zewnętrzna jest procesem złożonym i powolnym, który rozpoczyna się na powierzchni korzenia zęba i z biegiem czasu postępuje w kierunku jamy zęba. Wyeliminowanie czynników patogennych prowadzi do zahamowania lub spowolnienia procesu.

Celem pracy było przedstawienie przypadku leczenia endodontycznego zęba trzonowego dolnego z dużą resorpcją korzeni i znacznym zniszczeniem tkanek okołowierzchołkowych.

Po usunięciu zakażonej tkanki z jamy zęba 37, prawidłowym chemo-mechanicznym opracowaniu i szczelnym wypełnieniu kanałów korzeni zęba materiałem MTA i metodą bocznej kondensacji gutaperki z uszczelniaczem AH Plus, uzyskano zahamowanie resorpcji i wygojenie zmian w tkankach okołowierzchołkowych. 
 

External resorption is a compound and slow process that starts at the surface of the root and proceeds in time in the direction of the pulp chamber. Elimination of the pathogenic factors leads to the arrest or retardation of the process. The aim of the study was to describe a case of endodontic treatment of a lower molar with large resorption of the roots and significant destruction of the periapical tissues. After removal of infected tissue from the pulp chamber of tooth 37, correct chemo-mechanical preparation and hermetic filling of root canals with the material MTA using lateral condensation of guttapercha with AH Plus sealer, a retardation of resorption was obtained together with healing of the changes in the periapical tissues.