Metody obrazowe odgrywają istotną rolę w diagnostyce schorzeń onkologicznych w obrębie głowy i szyi. Mają one szczególne znaczenie w ocenie stopnia zaawansowania choroby. Podstawowymi technikami są TK i MRI. Coraz większe znaczenie przypisuje się jednak badaniom z zakresu biologii molekularnej, a zwłaszcza technice PET-CT. Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia tego badania na przykładzie wybranych schorzeń onkologicznych leczonych w klinikach chirurgii szczękowej.

Imaging methods play a significant role in the diagnosis of oncological disease in the region of the head and neck. They have particular meaning in the assessment of the degree of progression of the disease. The basic techniques are CT and MRI. More and more meaning, however, is attributed to studies in the field of molecular biology and particularly to the PET-CT technique. The aim of the article is to present the significance of this procedure based on the example of selected oncological conditions treated at maxillosurgery clinics.

Stomatologiczna tomografia wolumetryczna (Dental Volumetric Tomography, DVT), zwana też tomografią komputerową z wiązką promieniowania w kształcie stożka (Cone Beam Computed Tomography, CBCT), niesie ze sobą nowe możliwości obrazowania kanałów korzeniowych, które nie zostały jeszcze w pełni ocenione. Celem pracy było przedstawienie przypadków, w których badanie wolumetryczne umożliwiło wykrycie nadliczbowych kanałów korzeniowych. Materiał stanowiły badania wolumetryczne części twarzowej czaszki wykonane aparatem o dużym polu obrazowania Galileos (Sirona, Niemcy). Na podstawie zapisanej objętości danych u wszystkich pacjentów uzyskiwano rekonstrukcję pantomograficzną oraz przekroje: styczne, transsektalne, osiowe, czołowe i strzałkowe. Na przekrojach oceniano liczbę kanałów, a w przypadku zębów leczonych kanałowo – obecność lub brak wypełnienia w świetle kanałów oraz występowanie zmian zapalnych przyzębia przyszczytowego. Badanie CBCT umożliwia ukazanie trójwymiarowej anatomii korzeni zębów i układu kanałów korzeniowych zarówno w zębach nieleczonych endodontycznie, jak i wypełnionych kanałowo, a także zmian zapalnych przyzębia przyszczytowego. Najkorzystniejsze dla oceny przebiegu kanałów korzeniowych dla potrzeb endodontycznych są przekroje osiowe, a więc wyznaczone prostopadle w stosunku do osi długiej korzeni zębów.

Dental volumetric tomography (DVT), also called cone beam computed tomography (CBCT), carries with it new possibilities of imaging root canals that have not yet been fully evaluated. The aim of the study was to present cases in which volumetric examination enabled the discovery of supernumerary root canals. The material consisted of volumetric examinations of the facial skeleton carried out with apparatus that has a large imaging field (Galileos, Sirona, Germany). On the basis of the recorded volume and data of all patients, a pantomographic reconstruction was obtained and also cross-sections that follow: contact points, transsectal, axial, frontal and saggital. The number of canals present was evaluated in the cross-sections and, in the case of endodontically treated teeth, the presence or lack of filling in the canal lumen and the presence of inflammatory changes in the periapical periodontium. CBCT examination enables the showing of three-dimensional anatomy of the tooth roots and of the root canal system, both in teeth not treated endodontically as in those that have had endodontics, together with any periapical inflammatory changes. The axial sections are the most helpful for evaluating the extent of root canals, for endodontic needs, that means those at right angles to the long axis of tooth roots.

Ubytki kostne wyrostka zębodołowego obserwowano w ciągu 6-9 lat u 6 pacjentów po 40. roku życia z rozpoznaniem zapalenia przyzębia. Wszystkie przypadki były zaawansowane i – oprócz ostatniego – leczone chirurgicznie. U 5 pacjentów wykonano chirurgiczne zabiegi regeneracyjne z zastosowaniem różnych biomateriałów: Emdogainu, hydroksyapatytu, betafosforanu trójwapniowego. W dwóch przypadkach przeprowadzono również radektomię, a w jednym dokonano przeszczepu łącznotkankowego.
Podczas okresu 6-9-letniej obserwacji nie doszło do żadnych powikłań. Zastosowane podczas prowadzonej obserwacji i w ocenie wyników badania radiografii cyfrowej potwierdziły przedstawione wyniki kliniczne prowadzonych pacjentów. Radiogramy poddano analizie przez odnotowanie i porównanie poziomów szarości w zaznaczonych punktach, która wykazała poprawę gęstości ocenianych struktur. Można to uznać za prawidłowy wynik regeneracji kości po leczeniu chirurgicznym z zastosowaniem wszczepów kostnopodobnych i przeszczepu łącznotkankowego.
 

Bony defects of the dental alveolus were observed over a period of 6-9 years in six patients over 40 years of age and with diagnosed periodontal inflammation. All cases were advanced and, apart from the last case, were treated surgically. In five patients, surgical procedures were carried out for regeneration with the use of various types of biomaterials: Emdogain, hydroxyapatite, beta-tricalcium phosphate. In two cases, root amputation was also carried out and in one case, there was a connective tissue transplant. During the 6-9 year observation period, there were no complications. The results of digital radiography used during the observations and in the evaluation, confirmed the clinical results obtained from the patients studied. The radiograms were subjected to analysis by noting and comparing the levels of greyness at specified points, that showed an improvement in the density of the evaluated structures. This may be accepted as a proper result for bone regeneration after surgery with the use of bone substitute implants and transplant of connective tissue.

Zbadano główne przyczyny stanów zapalnych w chorobach przyzębia i ich związki z chorobami systemowymi.

A study was carried out on the main causes of inflammatory conditions in periodontal disease and their relationship with systemic disease

Celem pracy było określenie rodzaju i częstości występowania potencjalnych zębopochodnych ognisk zakażenia u pacjentów przygotowywanych do zabiegów kardiochirurgicznych. Analiza wyników omawianego badania wykazała, iż stanowią one istotny problem stomatologiczny badanych pacjentów. W związku z tym przed planową operacją kardiochirurgiczną pacjenci ci wymagają bezwzględnie sanacji jamy ustnej.

The aim of the study was to describe the type and incidence of potential foci of infection of dental origin in patients being prepared for cardiosurgical procedures. Analysis of the results of the above-named study showed that they are a significant dental problem for the patients examined. In connection with this, before planned cardiosurgery these patients strictly require removal of all sites of infection in the oral cavity.

Przeobrażenia w obrębie łuku górnego zachodzące dzięki aparatowi Homeoblock™ zostały opisane w publikacji „Functional Orthodontist” (2). Celem tego artykułu jest natomiast bliższe spojrzenie na zmiany w obrębie twarzy pojawiające się w wyniku przemodelowywania łuku zębowego szczęki w drodze ekspansji podniebienia. W dostrzeżeniu i zrozumieniu tych zmian będzie pomocny poniższy przegląd z zakresu anatomii tego obszaru.

Maxillary arch changes using the Homeoblock™ appliance have been reported and published in the Functional Orthodontist (2). The purpose of this paper is to look more closely at the facial changes that occur when we remodel the maxillary dental arch wider in the course of palatal expansion. To observe and understand these changes a review of the anatomy of the region is included.

Uzupełnienia tymczasowe zabezpieczają zęby pacjenta w trakcie przygotowania przedprotetycznego i leczenia protetycznego. Autorzy przedstawiają rolę czasowych koron i mostów, metody ich wykonania oraz wymagania stawiane materiałom. Wybór metod wykonania uzupełnienia tymczasowego oparto na sytuacji klinicznej – stanie zęba filarowego.

Temporary restorations protect the teeth during preparation for and treatment with laboratory made restorations. The authors describe the role of temporary crowns and bridges, methods for their construction and the demands that are required of the materials. The choice of method for construction of temporary restorations depends on the clinical situation – the condition of the abutment tooth.

Ból jest to przykre doznanie czuciowe i emocjonalne, które występuje pod wpływem bodźców uszkadzających tkanki lub grożących ich uszkodzeniem. W 1986 roku Światowa Organizacja Zdrowia stworzyła tzw. drabinę analgetyczną, czyli schemat kontrolowania natężenia bólu. W pracy opisano różne grupy leków przeciwbólowych i ich zastosowanie w gabinecie dentystycznym.

Pain is an unpleasant sensation of both feelings and emotions that are elicited by stimuli that damage tissue or threaten its damage. In 1986, the World Health Organisation formed the so-called pain ladder; or a schematic way of controlling pain intensity. The study describes various groups of analgesics and their use in the dental office.

Autorzy pracy przedstawili szczegółowo schematy podstawowych czynności resuscytacyjnych (BLS – Basic Life Support) u dzieci i dorosłych w świetle najnowszych wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji z listopada 2005 roku w stanach nagłego zatrzymania krążenia u pacjenta w gabinecie stomatologicznym. Zwrócono szczególną uwagę na znaczenie wczesnej defibrylacji automatycznym defibrylatorem zewnętrznym (AED) w stanach nagłych. Podkreślono rangę umiejętności udzielania przez lekarza stomatologa optymalnej pomocy i skutecznej resuscytacji w stanach zagrożenia życia zwiększających szanse na przeżycie pacjenta.
 

The authors describe in detail the outlines of Basic Life Support in children and adults in the light of the latest Guidelines of the European Resuscitation Council from November 2005, in cases of sudden cardiac arrest in patient in the dental office. Particular attention is paid to the significance of early defibrillation with an automatic external defibrillator (AED) in sudden cases. The level of ability of the dentist in giving optimal help and effective resuscitation in sudden life threatening cases is underlined, in that it increases the chances of survival of the patient.

W pracy przedstawiono nowatorskie rozwiązanie w odtwarzaniu utraconych tkanek twardych zębów w postaci samoadhezyjnego materiału złożonego o konsystencji półpłynnej Vertise Flow.

The study presents an innovative solution for replacing lost dental hard tissues, in the form of the semi fluid, self-adhesive, composite material Vertise Flow.

Sukces leczenia stomatologicznego zależy od zrozumienia potrzeb pacjenta i dokładnego przemyślenia planu leczenia. W leczeniu pacjentów z zębami przebarwionymi w wyniku stosowania terapii tetracyklinowej można brać pod uwagę kilka rozwiązań: wybielanie, wykonanie licówek lub koron osłaniających. Każda z metod ma jednak swoje ograniczenia, dlatego należy dokładnie zważyć wszystkie argumenty za i przeciw. W artykule opisano sposób leczenia pacjenta z przebarwieniami potetracyklinowymi o różnym natężeniu – o d średnich po ciężkie, z wykorzystaniem koron pełnoceramicznych.

Success in dental treatment depends on the understanding of the patient’s needs and on an exactly premeditated treatment plan. In the treatment of patients with stained teeth resulting from tetracycline therapy, a number of solutions may be considered: bleaching, covering facings or crowns. Each method, however, has its shortcomings; all the arguments for and against should therefore be carefully considered. The article describes a method of treating patients with tetracycline staining of various intensity – from mild to advanced, using full ceramic crowns.

W artykule opisano przypadek odbudowy złamanych głęboko poddziąsłowo zębów siecznych z zastosowaniem techniki płata śluzówkowo-okostnowego.

Restoration of deeply subgingivally fractured incisors using the mucoperiosteal flap technique. Clinical photo report

W pracy przedstawiono przypadek jednosenasowej rekonstrukcji siekacza przyśrodkowego w szczęce w formie bezpośredniej licówki z materiału złożonego jako alternatywy utraconej licówki ceramicznej.

The study describes a case of a one-visit restoration of central maxillary incisor with a direct composite facing as an alternative to a lost ceramic facing.

W wyniku randomizowanego badania epidemiologicznego, przeprowadzonego w województwie mazowieckim, które było częścią szeroko zakrojonych badań epidemiologicznych w kraju, zbadano grupę dzieci i młodzieży w wieku 6 lat (102 osoby), 15 lat (122 osoby) oraz 18 lat (142 osoby). Celem badania była ocena frekwencji próchnicy w uzębieniu mlecznym oraz stałym oraz obliczenie wskaźnika dmft i DMFT. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej. Wyniki wskazują na konieczność zintensyfikowania opieki stomatologicznej w województwie mazowieckim.
 

Randomised epidemiological examination carried out in the Mazowieckie Voivodeship as part of a national widespread epidemiological study programme. Examinations were carried out on a group of children and youth aged 6 years (102 individuals), 15 years (122 individuals) and 18 years (142 individuals). The aim of the study was to determine the frequency of caries in the deciduous and permanent dentitions and to determine the dmft and DMFT indices. The obtained results were subjected to statistical analysis. The results indicate the need to intensify dental care in the Mazowieckie Voivodeship.

W pracy opisano przypadek pacjentki, która zgłosiła się na konsultację z powodu problemów natury estetycznej. Już w trakcie pierwszej wizyty okazało się jednak, że estetyka jest kwestią wtórną, a przyczyną źródłową jest obniżona i utracona wysokość zwarcia centralnego. Użycie w trakcie rekonstrukcji P-A wkładów i nakładów oraz licówek porcelanowych przyniosło zamierzony efekt terapeutyczny i estetyczny.

The study describes the case of a female patient, who presented for consultation about a problem of aesthetics. During the course of the first visit, however, it turned out that aesthetics was a secondary matter and the fundamental reason was a reduced and lost vertical dimension of centric occlusion. The use of inlays and onlays and porcelain facings brought the desired therapeutic and aesthetic effects during P-A reconstruction.

W artykule opisano estetyczną rekonstrukcję ubytku pojedynczego zęba w łuku zębowym techniką mostu adhezyjnego wzmocnionego włóknami szklanymi Glass Chords. Zastosowano metodę bezpośredniego modelowania w jamie ustnej pacjenta (podczas jednej wizyty).

The article describes aesthetic restoration of missing single tooth in the dental arch using an adhesive bridge, reinforced with Glass Chords glass fibres. The direct modelling technique was used in the patient’s mouth (during one visit).

Stożkowa tomografia cyfrowa (ang. CBCT) jest najnowszym osiągnięciem technologii obrazowania 3D znajdującym szerokie zastosowanie w stomatologii. Nowy typ aparatów pozwala uzyskać najwyższej jakości trójwymiarowe zdjęcie struktur anatomicznych przy zmniejszonej dawce promieniowania i zredukowanych kosztach. Pozbawione zniekształceń obrazy uzyskane z dowolnych przekrojów czaszki twarzowej pacjenta są niezastąpione w diagnostyce zmian patologicznych i planowaniu leczenia. W pracy przedstawiono wybrane przykłady zastosowania tomografii stożkowej Gendex GXCB-500 z oprogramowaniem I-CAT w chirurgii stomatologicznej i endodoncji. Zabiegi planowane z wykorzystaniem tomografii są mało inwazyjne i bezpieczne dla pacjenta.

Cone Beam Computed Tomography (CBCT) is the latest achievement in 3D imaging technology that has wide applications in dentistry. The new type of equipment allows for the attainment of the highest quality three-dimensional image of anatomical structures with a reduced radiation dose and reduction in costs. Without distortions, the images obtained from any cross-section of the facial skeleton of the patient, are irreplaceable in the diagnosis of pathological changes and treatment planning. The study describes selected examples of using Gendex GXCB-500 CBCTW with I-CAT software in oral surgery and endodontics. Planned procedures using tomography are minimally invasive and safe for the patient.

Nieprawidłowe odżywianie jest czynnikiem ryzyka rozwoju wielu chorób ogólnych. Odpowiada także za rozwój i postęp procesów chorobowych w jamie ustnej oraz zaburzenia rozwojowe uzębienia. W pracy przedstawiono częstość występowania oraz przyczyny niedożywienia i otyłości u dzieci polskich. Omówiono skutki ogólnoustrojowe i miejscowe otyłości i niedożywienia. Uwypuklono niekorzystny wpływ niedożywienia białkowo-energetycznego i jakościowego na stan zdrowia błony śluzowej jamy ustnej, tkanek przyzębia i tkanek zmineralizowanych zębów. Podkreślono rolę właściwego odżywiania w
profilaktyce chorób jamy ustnej.
 

Inappropriate nutrition is a risk factor for the development of many general diseases. It is also responsible for the development and progress of disease processes in the oral cavity and developmental disturbances of the dentition. The study describes the incidence and causes if malnutrition and obesity in Polish children. The systemic and local results of obesity and malnutrition are discussed. Emphasis was made on the unfavourable influence of protein-energy related and qualitative malnutrition on the state of health of oral mucosa, the periodontal tissues and the mineralised dental tissues. The role of appropriate nutrition in the prevention of diseases of the oral cavity was underlined.

Air polishing, nazywany też piaskowaniem profilaktycznym, swym działaniem nie odbiega dzisiaj od ogólnej koncepcji opracowanej w roku 1945 przez dr. Roberta Blacka. Współczesne urządzenia w dalszym ciągu wykorzystują emisję sprężonego powietrza, wody i drobnoziarnistego proszku, jednakże ich zaawansowanie technologiczne i dostępność szerokiej gamy możliwych do zastosowania preparatów poszerzają zakres wskazań, jednocześnie zwiększając bezpieczeństwo prowadzonych zabiegów.

Celem pracy było przedstawienie aktualnych informacji dotyczących wskazań i przeciwwskazań, zarówno ogólnych, jak i miejscowych, dotyczących air- polishingu. Szczegółowo opisano dostępne preparaty, zwracając uwagę na różnicę w działaniu i wynikające z tego ograniczenia. Na podstawie doświadczeń własnych zaprezentowano możliwości zastosowania w podtrzymującym leczeniu periodontologicznym koncepcji poddziąsłowej aplikacji proszku glicynowego za pomocą urządzenia Air Flow Master i rękojeści Air Flow Perio z dyszą poddziąsłową.
 

Air polishing, also known as prophylactic sandblasting, does not today differ from the general concept worked out in 1945 by dr. Robert Black. Contemporary equipment still makes use of the emission of compressed air, water and fine-grain powder. The advanced technology, however, giving wide access to a gamut of possible preparations, widens the indications and at the same time increases the safety of procedures. The aim of the study was to describe current information regarding indications and contraindications, both generalized and local, of air- polishing. Available preparations are described in detail, attention being paid to their differences in action and subsequent limitations. On the basis of the author's own observations the possibilities of supporting periodontal treatment with the concept of subgingival application of glycine powder using the Air Flow Master and Air Flow Perio handpiece with subgingival tip are presented.

Obróbka strumieniowo-ścierna, zwana powszechnie piaskowaniem, jest szeroko stosowana w technice dentystycznej. Jej celem jest najczęściej usunięcie nadmiarów materiału, nadanie kształtu obrabianym elementom oraz uzyskanie odpowiedniej powierzchni protez. W przypadku napalania ceramiki na podbudowę metalową z tytanu jest to praktycznie jedyny sposób zwiększenia przyczepności ceramiki do metalu. Powszechnie stosowanemu piaskowaniu towarzyszy zjawisko wbijania cząsteczek ścierniwa (o dostatecznie dużej energii kinetycznej) w obrabiany materiał. Może to mieć negatywne skutki, ponieważ wbite ziarna są zarodkami inicjującymi późniejsze pękanie ceramiki. Ilość wbitych w powierzchnię cząstek zależy od parametrów piaskowania (wielkości ziarna, ciśnienia roboczego, kąta obróbki). Podsumowując opisane w pracy badania, należy zwrócić uwagę, że ilość wbitych w podłoże cząstek ścierniwa Al2O3 jest bardzo duża (nawet około 30% powierzchniowo). Ma to więc niewątpliwy wpływ na jego właściwości. Ilość wbitych cząstek maleje wraz ze wzrostem wielkości ziarna ścierniwa. Wzrost ciśnienia obróbki strumieniowo-ściernej powoduje zwiększenie ilości wbitych w podłoże cząstek.

Air abrasion, commonly known as sandblasting, is a widely used technique in the dental laboratory. Its aim is, most commonly, the removal of excess material, the shaping of the prepared elements and the obtaining of a proper surface for appliances. In the case of firing ceramics on a metal substructure of titanium, it is practically the only method of increasing the retention of ceramic to metal. The universally used method of air abrasion is associated with the embedding of abrasive particles (of sufficiently large kinetic energy) into the processed material. This may have negative effects, because the embedded particles initiate future cracking of the ceramic. The number of particles embedded in the surface depends on the parameters of the air abrasion (particle size, working pressure, angle of application). Summarising the studies described, attention should be paid to the fact that the number of particles of Al2O3 abrasive particles embedded in the substructure is very large (even up to about 30% on the surface). This has, therefore, an undoubted influence on its properties. The number of embedded particles decreases, as the abrasive particle size gets larger. An increased pressure of the air abrasive increases the number of particles embedded in the substructure.