W ostatnich latach coraz popularniejsze staje się zakładanie biżuterii nazębnej. W pracy przedstawiono artefakty pochodzące od złotej ozdoby nazębnej powstałe na zdjęciu pantomograficznym oraz w badaniu tomografii stożkowej CBCT.

During recent years the application of dental jewellery has become more and more popular. The study describes artefacts arising from a gold decoration on the tooth that appeared on an orthopantomogram and in cone beam computed tomography CBCT.

Najnowsze osiągnięcia w dziedzinie diagnostyki radiologicznej, takie jak badanie tomografii wolumetrycznej, są dostępne tylko w dużych placówkach klinicznych i w nielicznych jeszcze wybranych gabinetach prywatnych. W codziennej praktyce w diagnozowaniu i ocenie efektów leczenia lekarz stomatolog nadal korzysta z tradycyjnych zdjęć rentgenowskich. W niniejszej pracy podjęto próbę obiektywizacji oceny konwencjonalnych zdjęć rentgenowskich z zastosowaniem komputera osobistego i ogólnodostępnego, programu komputerowego Corel Draw Graphic 11,0. Badaniem objęto 69 pacjentów, w wieku od 13 do 82 lat, u których konwencjonalnym obrazowaniem radiologicznym rozpoznano ogniska osteolityczne w przebiegu przewlekłego lub przewlekle zaostrzonego zapalenia tkanek okołowierzchołkowych zęba. Na podstawie przeprowadzonych badań i otrzymanych wyników należy stwierdzić, iż w przypadku kontroli radiologicznej z wykorzystaniem konwencjonalnego obrazowania radiologicznego można obiektywnie zaobserwować zmianę regeneracji struktury kostnej, istnieje także realna możliwość porównania kolejnych zdjęć rentgenowskich.

The latest achievements in the field of diagnostic radiology, such as volumetric tomography examinations are accessible only in large clinics and in a very few selected private dental offices. In everyday practice in diagnosis and in the evaluation of the effects of treatment the dentist still uses traditional radiographs. This study makes an attempt to make objective the evaluation of conventional radiographs using a personal and a generally available computer program, the Corel Draw Graphic 11.0. The study involved 69 patients, between the ages of 13 and 82 years, in whom conventional radiological imaging detected osteolytic foci in the process of chronic or chronically exacerbated inflammation of the periapical tissues. On the basis of the studies carried out and the results obtained it should be said that in the case of radiological control using conventional radiological imaging it is possible to objectively observe change in regeneration of structure of bone. There does also exist a real possibility of comparing successive radiographs.

Wprowadzenie do stomatologicznej diagnostyki radiologicznej tomografii wolumetrycznej, zwanej też tomografią stożkową (CBCT) stanowi milowy krok w rozwoju tej dyscypliny, dlatego jest istotne wypracowanie wytycznych odnośnie do korzystania z takich badań w ogólnej praktyce stomatologicznej. W pracy przedstawiono zalecenia Amerykańskiego Stowarzyszenia Endodontów i Amerykańskiej Akademii Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej dotyczące zastosowania tomografii stożkowej CBCT w endodoncji.
 

The introduction of volumetric tomography, also known as cone beam computed tomography (CBCT) to dental radiological diagnostics is a milestone in the development of this discipline. Therefore is of significance to work out guidelines for using such examinations in general dental practice. The study presents recommendations of The American Association of Endodontists and American Academy of Dental and Maxillofacial Radiology regarding the use of CBCT in endodontics.

Badanie radiologiczne jest podstawą obrazowania struktur niewidocznych w badaniu klinicznym, pomaga postawić właściwą diagnozę oraz zaplanować proces leczenia. Ponadto zdjęcia rentgenowskie umożliwiają stałą kontrolę i ocenę skutków przeprowadzanych zabiegów stomatologicznych. W pracy podkreślono przewagę badań diagnostycznych z zastosowaniem tomografii wolumetrycznej nad konwencjonalną diagnostyką radiologiczną w leczeniu stomatologicznym.

Radiographic examination is the basis of imaging structures unseen in clinical examination and helps to make the appropriate diagnosis and to plan treatment. In addition, radiographs allow for permanent observation and evaluation of the results of dental procedures that have been carried out. The study underlines the advantage of diagnostic examination using volumetric tomography over conventional radiological diagnostics in dental treatment.

W pracy przedstawiono przypadek pacjentki chorej na łuszczycę, u której wystąpiły kliniczne i radiologiczne objawy łuszczycowego zapalenia stawów skroniowo-żuchwowych. Opisano przebieg diagnostyki i leczenia pacjentki w chwili zgłoszenia się do gabinetu w 2002 roku i podczas ponownego leczenia w 2011 roku.

The study describes the case of a female patient with psoriasis and in whom there were clinical and radiological symptoms of psoriatic arthritis of the temporomandibular joints. Diagnostic and treatment protocol has been described at the moment of presentation of the patient at the surgery in 2002 and during renewed treatment in 2011.

W pracy, na podstawie doświadczeń własnych, przedstawiono zalety i wady badań radiografii cyfrowej i tomografii wolumetrycznej w diagnostyce endodontycznej. Podkreślono przewagę badań tomograficznych nad diagnostyką konwencjonalną w ocenie procesu gojenia się zmian w tkankach okołowierzchołkowych po leczeniu endodontycznym.

The study, based on personal experience, describes the advantages and disadvantages of digital radiographic examination and volumetric tomography in endodontic diagnosis. The advantage of tomographic examination over conventional diagnosis is underlined in evaluating the process of healing of lesions in the periapical tissues after endodontic treatment.

Chociaż wybielanie zębów staje się coraz powszechniejsze wśród pacjentów stomatologicznych, to doniesienia na temat wpływu tego zabiegu na struktury zęba są niejednoznaczne, a metody stosowane w ich ocenie są destrukcyjne dla tkanek i nie mogą być używane w warunkach przyżyciowych. Celem pracy była ocena gęstości optycznej szkliwa i zębiny zębów przed wybielaniem i po wybielaniu na cyfrowych zdjęciach rentgenowskich. Materiał stanowiło 65 plastrów zębowych grubości 1 mm poddanych wybielaniu preparatem zawierającym 35% nadtlenek wodoru (Bianco Supreme). Przed wybielaniem i po wybielaniu wykonywano zdjęcie rentgenowskie próbek w systemie radiografii cyfrowej Digora (Soredex), a następnie mierzono gęstość optyczną w wybranych regionach zainteresowania w obrębie szkliwa i zębiny. Stwierdzono, że gęstość optyczna twardych struktur zęba zmniejszyła się znamiennie po zastosowaniu preparatu wybielającego. Spadek gęstości optycznej zależał od rodzaju tkanki i był większy w przypadku zębiny niż szkliwa.

Although tooth whitening is becoming more common in dental patients, reports about the influence of this procedure on the structure of the tooth are not equivocal and the methods used are, in their opinion, destructive to the tissues and cannot be used in real life. The aim of the study was to evaluate the optical density of enamel and dentine of teeth before and after whitening, as seen on digital radiographs. The materials consisted of 65 dental plasters of 1 mm thickness with whitening using preparations containing 35% hydrogen peroxide (Bianco Supreme). Before and after whitening, X-ray pictures were made of samples using the Digora (Soredex) digital radiography system. Subsequently the optical density was measured in selected regions of interest in the enamel and dentine. It was found that the optical density of the hard structure of the tooth was significantly reduced after using the whitening agent. The reduction of the optical density depended on the type of tissue and was greater in the case of dentine than in that of enamel.

Intensywnie rozwijająca się stomatologia zaczyna coraz szerzej wykorzystywać zaawansowaną technologię komputerową, w tym sztuczną inteligencję. Programy stosowane w różnych dyscyplinach stomatologii są głównie oparte na sztucznych sieciach neuronowych. Służą przede wszystkim jako programy wspomagające decyzje medyczne – MDSS (medical decission supporting system) i wspierające diagnostykę radiologiczną.

Dentistry that is developing intensively is more and more widely making use of advanced computer technology, including artificial intelligence. Programs used in various dental disciplines are chiefly based on artificial neural networks. They serve, above all, as programs that help in the making of medical decisions – MDSS (medical decision supporting system) and help radiological diagnosis.

Dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych (ssż) od dawna stanowią problem diagnostyczny. Różne techniki obrazowania rentgenowskiego potwierdzają, że poszukiwania złotego środka, czyli metody doskonałej, nadal trwają. W pracy dokonano oceny przydatności technik instrumentalnych, wykorzystywanych w diagnostyce dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych w zestawieniu z klasycznymi, najczęściej wykonywanymi technikami konwencjonalnego obrazowania rentgenowskiego. Na podstawie obserwacji własnych i zebranych z piśmiennictwa wiadomości, świadczących o coraz szerszym stosowaniu elektronicznych urządzeń rejestrujących, przeprowadzono analizę przydatności i zasadności stosowania klasycznych zdjęć rentgenowskich w diagnostyce zaburzeń czynności ssż.

Dysfunction of the temporomandibular joint (TMJ) has for a long time been a diagnostic problem. Various radiological imaging techniques confirm that, looking for the golden mean, or, in other words, the ideal method, is still actual. The study evaluated the usefulness of techniques with devices used in the diagnosis of TMJ dysfunction in conjunction with the classical most commonly used conventional techniques of radiological imaging. On the basis of personal observations and those taken from the literature, that show the ever wider application of electronic registering devices, an evaluation was made of the usefulness and appropriateness of using classical radiographs in the diagnosis of functional disturbances of the TMJ.

W pracy oceniono skuteczność diagnostyczną tomografii z promieniem stożkowym w wykrywaniu próchnicy szkliwa i zębiny na powierzchniach stycznych 135 zębów z bocznych w warunkach in vitro. Porównano widoczne w badaniu tomograficznym obecność i zasięg próchnicy z danymi uzyskanymi w badaniu histologicznym. Czułość badania metodą tomografii z promieniem stożkowym dla ubytków w szkliwie wyniosła 0,068, dla zmian sięgających zębiny 0,474; swoistość w obu przypadkach była podobna – odpowiednio 0,98 i 0,99. Na podstawie uzyskanych danych stwierdzono niską przydatność badania tomografii z promieniem stożkowym w diagnostyce próchnicy szkliwa na powierzchniach stycznych zębów i ograniczoną przydatność tej techniki w diagnostyce próchnicy zębiny.

The study evaluated the diagnostic efficacy of cone beam computed tomography in detecting caries of the enamel and dentine in the interproximal surfaces of 135 posterior teeth under in vitro conditions. A comparison was made of the presence and extent of carious lesions visible in CBCT examination with data obtained in histological examination. The sensitivity of CBCT method for cavities in enamel was 0.068, for changes extending into dentine 0.474. The specificity in both cases was similar – 0.98 and 0.99 respectively. On the basis of the results obtained there was found to be a low usefulness for CBCT examination in the diagnosis of carious lesions in the contact points of teeth and a limited usefulness of this technique in the diagnosis of carious lesions in dentine.

Celem pracy było zbadanie zależności między oceną radiologiczną układu stomatognatycznego a odległością między brzegiem dolnym otworu bródkowego a brzegiem dolnym żuchwy. Materiał stanowiło 877 cyfrowych zdjęć pantomograficznych pacjentów w wieku od 20 do 95 lat (średnia 48,69 lat) – 467 kobiet i 410 mężczyzn. Na zdjęciach określano stan układu stomatognatycznego. Po kalibracji zdjęć dokonywano pomiarów odległości między brzegiem dolnym żuchwy a dolnym brzegiem otworu bródkowego (h), korzystając z narzędzi oprogramowania Emago Advanced. Otrzymane dane poddano analizie statystycznej. Wykazano, że odległość między brzegiem dolnym otworu bródkowego i brzegiem dolnym żuchwy jest wartością względnie niezależną od stanu układu stomatognatycznego, ocenianego na zdjęciach pantomograficznych.

The aim of the study was to examine the dependence between a radiological evaluation of the stomatognathic system and the distance between inferior margin of mental foramen and inferior mandibular cortex. The material consisted of 877 digital pantomographic pictures of patients between the years of 20 to 95 years (mean 48.69 lat) – 467 females and 410 males. The state of the stomatognathic system was determined from the films. After calibration of the pictures measurements were made of the distance between inferior margin of mental foramen and inferior mandibular cortex (h) using Emago Advanced software. The data obtained was subjected to statistical analysis. It was shown that the distance between inferior margin of mental foramen and inferior mandibular cortex is a value relatively independent of the state of the stomatognathic system, as evaluated from pantomographs.

Przewlekłe stany zapalne przyzębia okołowierzchołkowego należą do głównych problemów zdrowotnych. Ich wczesne wykrycie i likwidacja jest jednym z ważnych zadań stomatologii zachowawczej. Na regenerację tkanki kostnej okolicy okołowierzchołkowej po leczeniu endodontycznym czeka się zazwyczaj do 24 miesięcy. Po zabiegach z wykorzystaniem pola magnetycznego ELF-MF regeneracja następuje już po 30-60 dniach. Zabiegi fizykalne regenerują osteolizę kostną każdej wielkości. Obserwacje 4-, 5-, i 8-letnie potwierdzają celowość leczenia endodontycznego połączonego z zabiegami z wykorzystaniem pola ELF-MF.

Chronic inflammation of the periapical periodontium belong to the chief health problems. Their early detection and elimination is one of the important tasks of conservative dentistry. It is usually necessary to wait up to 24 months for regeneration of periapical bone after endodontic treatment. After procedures using an ELF-MF magnetic field regeneration occurs already after 30-60 days. Physical procedures regenerate bony osteolysis of every dimension. Observation after 4-, 5-, and 8-years confirms the purposefulness of endodontic treatment together with procedures involving the use of an ELF-MF magnetic field.

Celem badania było porównanie szczelności preparatów MTA i Biodentine zastosowanych do wstecznego wypełniania kanałów korzeniowych. Do badań posłużyło 20 jednokanałowych zębów ludzkich, których kanały wypełniono gutaperką i uszczelniaczem Acroseal, a następnie po odcięciu wierzchołków i wypreparowaniu ubytków zamknięto wstecznie preparatami MTA lub Biodentine. Po związaniu materiałów próbki poddano testowi penetracji barwnika. Ocena głębokości penetracji fuksyny zasadowej nie wykazała istotnych różnic w szczelności wypełnień wykonanych z badanych materiałów.

The aim of the study was to compare the sealing ability of MTA and Biodentine preparations in retrograde root canal fillings. The study made use of twenty single-rooted human teeth whose canals were filled with gutta percha and Acroseal sealer. After this, after apicoectomy and preparation of cavities, retrofilling was carried out with the preparations MTA or Biodentine. After the setting of the materials, samples were subjected to the dye penetration test. Evaluation of the depth of penetration of basic fuchsin did not show significant differences in the sealing ability of fillings carried out with the materials under examination.

W Zakładzie Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją Instytutu Stomatologii UJ CM przeprowadzono leczenie endodontyczne zęba 24 z obliteracją i zakrzywieniem kanału 3. stopnia wg Schneidera. Kanał korzeniowy opracowano z użyciem systemu instrumentów maszynowych Sendoline S5 Endo (Sendoline, Szwecja) i wypełniono techniką gorącej gutaperki z zastosowaniem systemu EQ Master (Meta Biomed, Stany Zjednoczone).

In the Department of Conservative Dentistry and Endodontics at the Dental Institute of Jagiellonian University, Medical College, endodontic treatment of tooth 24 with obliteration of root canal and III degree canal curvature according to Schneider was carried out. The root canal was instrumented using the system of Sendoline S5 Endo (Sendoline, Sweden) rotary instruments and filled with hot gutta percha using the EQ Master (Meta Biomed, USA) system.

Nadwrażliwość zębiny jest obecnie uważana za jedną z głównych dolegliwości, na które skarżą się pacjenci zgłaszający się do lekarza stomatologa. Według piśmiennictwa w znacznie większym stopniu dotyka ona pacjentów z chorobami przyzębia. W piśmiennictwie polskim brak jest danych na temat częstości występowania nadwrażliwości zębiny u pacjentów zgłaszających się do periodontologa, dlatego jej określenie stało się celem pracy. Badaniem objęto 347 pacjentów – 245 kobiet i 102 mężczyzn, w wieku 22-82 lata, średnia wieku – 48,7, którzy zgłosili się do Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w okresie od czerwca do listopada 2011 roku, i zgodzili się wypełnić anonimową ankietę dotyczącą nadwrażliwości zębiny. Występowanie nadwrażliwości zębiny zadeklarowało 50,7% wszystkich ankietowanych oraz 65,69% osób, które zgłosiły się z powodu choroby przyzębia. Dla 18,7% badanych nadwrażliwość zębiny była pierwotną przyczyną zgłoszenia do periodontologa. Nadwrażliwość zębiny zgłosiło 75% pacjentów zgłaszających się do periodontologa z powodu choroby przyzębia bądź nadwrażliwości zębiny. Wydaje się konieczne przeprowadzenie badań klinicznych w celu opracowania standardów postępowania przed leczeniem periodontologicznym i po jego zakończeniu, które pozwolą skutecznie zapobiegać zwiększonej wrażliwości zębiny.

Dentine hypersensitivity is at present regarded as one of the main complaints of patients presenting in the dental office. According to the literature this affects, to a much greater extent, patients with periodontal disease. There is a lack in the Polish literature of data regarding the incidence of dentine hypersensitivity in patients attending the periodontologist. This is why it has become the subject of this study. The study involved 347 patients – 245 females and 102 males, between the ages of 22-82 years, the mean age – 48.7 yrs. They presented at the Department of Oral Medicine and Periodontology, Warsaw Medical University, during the period June to November 2011, and agreed to fill in an anonymous questionnaire about hypersensitive dentine. Dentine hypersensitivity was found to be present in 50.7% of all those surveyed. Out of those who came because of periodontal disease there were 65.69% individuals. For 18.7% of those examined, dentine hypersensitivity was the original reason for their visit to the periodontologist. There were 75% with dentine hypersensitivity in those attending the periodontologist because of periodontal disease or dentine hypersensitivity. It appears to be necessary to carry out clinical studies with the aim of determining standards for procedure before periodontal treatment and after its completion, that would allow for effective prevention of increased dentine hypersensitivity.

Choroby przyzębia są powszechnie występującymi chorobami infekcyjnymi, wywoływanymi nie przez pojedynczy gatunek bakterii, ale przez ich ściśle ze sobą współpracujący zespół. Wystąpienie periodontitis jest uwarunkowane namnażaniem się określonych gatunków bakterii patogennych, wytwarzających mechanizmy destrukcji przyzębia i mających zdolność naciekania tkanek. Pacjenci z chorobą przyzębia są zagrożeni rozwojem chorób ogólnoustrojowych, w tym przede wszystkim chorób układu sercowo-naczyniowego. Ze względu na skutki choroby często są poddawani leczeniu kompleksowemu, w tym implantologicznemu. Z tych względów identyfikacja flory bakteryjnej, jej ocena jakościowa i ilościowa, a co za tym idzie celowana antybiotykoterapia wspomagająca jest niezwykle istotna dla skutecznej terapii i prewencji odległych skutków infekcji. W pracy podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o zasadność stosowania testów mikrobiologicznych do oceny poddziąsłowej flory bakteryjnej, opierając się na obserwacjach własnych.

Periodontal diseases are generally occurring infectious diseases caused, not by one type of bacteria, but by the close cooperation with a specific group of bacteria. The occurrence of periodontitis is conditioned by the multiplication of specific types of pathogenic bacteria, that give rise to mechanisms that are destructive to the periodontium and having the ability to invade tissues. Patients with periodontal disease are exposed to the development systemic disease, including, in the first place, diseases of the cardiovascular system. Due to the effects of disease they often undergo complex treatment, including implants. Due to this, identification of the bacterial flora, its qualitative and quantitative evaluation (and what this leads to, targeted adjuvant antibiotic therapy) is extremely significant for effective therapy and prevention of the distant effects of infection. The study attempted to give an answer to the question regarding the basis for using microbiological tests for the evaluation of subgingival bacterial flora, all this being based on personal observations.

Udoskonalone właściwości materiałów złożonych przyczyniają się do zwiększenia zakresu wskazań klinicznych, w których mogą być one bezpiecznie stosowane. W prezentowanym przypadku dokonano istotnych dla estetyki uzębienia korekt z wykorzystaniem materiału złożonego aplikowanego metodą bezpośrednią.

Improvements to composite material properties give rise to an increase in the range of clinical indications in which they can be safely used. In the case described, a number of corrections were made to the dental aesthetics using composite material applied using the direct method.

Dysplazja zębiny jest rzadkim schorzeniem wrodzonym, dziedziczonym w sposób autosomalny dominujący. Występuje z częstością 1: 100 000 z jednakowym nasileniem u osób obojga płci. Celem pracy była próba uchwycenia wspólnych zaburzeń dotyczących zarówno zdrowia jamy ustnej, jak i zdrowia ogólnego występujących u wszystkich członków badanej rodziny.

Dentin dysplasia is a rare autosomal dominant disorder. Its incidence is 1:100,000 with similar intensity in both sexes. The aim of the study was an attempt to isolate common disturbances regarding both oral and general health in all members of the family examined.

Zatrzymane dolne zęby trzonowe drugie są stosunkowo rzadkim zjawiskiem klinicznym, dlatego związane z nimi piśmiennictwo jest skąpe. Mogą one powodować problemy estetyczne, zaburzenia żucia oraz utratę stabilności łuku zębowego. Zatrzymanie drugich zębów trzonowych dolnych jest dużym wyzwaniem zarówno dla lekarza ortodonty, jak i chirurga stomatologicznego.

Cel pracy. Ocena częstości występowania zjawiska zatrzymania drugich zębów trzonowych dolnych.
Materiał i metody. Dokonano oceny 1400 pantomogramów cyfrowych wykonanych ze wskazań ortodontycznych w NZOZ Ortomix w Lublinie.

Wyniki. W badanym materiale stwierdzono 6 przypadków zatrzymania drugich zębów trzonowych dolnych u 3 kobiet i 3 mężczyzn. Częstość występowania wyniosła 0,43%, co stanowi potwierdzenie danych piśmiennictwa.

Wnioski. Zjawisko zatrzymania drugich zębów trzonowych dolnych stanowi istotny problem kliniczny. Stosuje się różne opcje leczenia, wymagające opracowania indywidualnego planu oraz współpracy interdyscyplinarnej, jednak niepowodzenia terapeutyczne wciąż są opisywane. Ze względu na niekorzystne następstwa i trudności lecznicze zatrzymanych drugich zębów trzonowych dolnych jest konieczna wczesna diagnostyka radiologiczna oraz prognozowanie ich utrudnionego wyrzynania się. 
 

Impacted second mandibular molars are relatively rare in clinical practice and therefore the literature about them is infrequent. They may cause aesthetic problems, disturbances in chewing and loss of stability in the dental arch. Impacted second mandibular molars are a big challenge both for the orthodontist as well for the oral surgeon. Aim of study. Assessment of the incidence of the phenomenon of retained second mandibular molars. Materials and methods. Evaluation was made of 1400 digital pantomograms carried out for orthodontic reasons at the NZOZ Ortomix in Lublin. Results. In the material studied, 6 cases of impacted second mandibular molars were found in 3 females and 3 males. The frequency was 0.43%, which confirms the data in the literature. Conclusions. The phenomenon of impacted second molars presents a significant clinical problem. Various treatment options are used that require the preparation of an individual plan and interdisciplinary co-operation. Therapeutic failures are, however, still described. Due to the unfavourable consequences and the treatment difficulties associated with second mandibular molars, early radiological diagnosis and prognosis of eruption difficulties are essential.

W pracy przedstawiono opis przypadku 5-letniego pacjenta leczonego za pomocą protezy częściowej osiadającej akrylowej z powodu ekstrakcji sześciu zębów w szczęce, będącej następstwem rozległej próchnicy. Takie rozwiązanie pozwoliło przywrócić prawidłową artykulację i możliwość żucia pokarmów, dało zadowalający efekt estetyczny oraz umożliwiło bardzo szybką adaptację dziecka do protezy.

The study describes a case of a 5-year-old boy treated with a soft tissue supported acrylic partial denture following the extraction of six maxillary teeth due to widespread caries. Such a solution allowed for the return of proper articulation and of the ability to chew food. It gave a satisfactory aesthetic effect and enabled very quick adaptation by the child.