Streszczenie
Wada rozszczepowa stanowi 17% wszystkich wad rozwojowych, tym samym jest drugą po wadach serca najczęstszą wadą wrodzoną u dzieci. Celem pracy było przedstawienie współczesnych możliwości obrazowania w diagnostyce wady rozszczepowej. Na podstawie obserwacji własnych i przeglądu piśmiennictwa można stwierdzić, że obrazowanie wady rozszczepowej jest istotne na wszystkich etapach diagnozowania i postępowania leczniczego, a wybór metody obrazowania (ultrasonografia, MR, rentgenografia, CBCT, TK) należy dostosować do wieku pacjenta oraz potrzeb leczniczych.
Hasła indeksowe: wada rozszczepowa, diagnostyka radiologiczna, diagnostyka obrazowa

Summary
Cleft lip and palate makes up 17% of all developmental defects and is at the same time the second most common congenital defect in children, after heart defects. The aim of the study was to present modern possibilities of imaging in the diagnosis of cleft lip and palate. On the basis of personal observation and a review of the literature, it can be stated that imaging of cleft lip and palate defect is significant at all stages of diagnosis and the treatment and choice of imaging method (ultrasonography, MR, radiography, CBCT, CT) should be adapted to the age of the patient and to the treatment needs.

Streszczenie
Wada rozszczepowa stanowi 17% wszystkich wad rozwojowych, tym samym jest drugą po wadach serca najczęstszą wadą wrodzoną u dzieci. Celem pracy było przedstawienie współczesnych możliwości obrazowania w diagnostyce wady rozszczepowej. Na podstawie obserwacji własnych i przeglądu piśmiennictwa można stwierdzić, że obrazowanie wady rozszczepowej jest istotne na wszystkich etapach diagnozowania i postępowania leczniczego, a wybór metody obrazowania (ultrasonografia, MR, rentgenografia, CBCT, TK) należy dostosować do wieku pacjenta oraz potrzeb leczniczych.
Hasła indeksowe: wada rozszczepowa, diagnostyka radiologiczna, diagnostyka obrazowa

Summary
Cleft lip and palate makes up 17% of all developmental defects and is at the same time the second most common congenital defect in children, after heart defects. The aim of the study was to present modern possibilities of imaging in the diagnosis of cleft lip and palate. On the basis of personal observation and a review of the literature, it can be stated that imaging of cleft lip and palate defect is significant at all stages of diagnosis and the treatment and choice of imaging method (ultrasonography, MR, radiography, CBCT, CT) should be adapted to the age of the patient and to the treatment needs.

Streszczenie

Współczesna tomografia stożkowa CBCT (Cone Beam Computed Tomography) dzięki swoim możliwościom daje lekarzowi szansę wglądu w niewidoczną część tkanek zęba, w różnych płaszczyznach, bez jego usunięcia. Duże znaczenie w ocenie mają przekroje transsektalne i przekroje „radiologiczne” (zwłaszcza przekrój w płaszczyźnie osiowej).
Celem pracy jest przedstawienie anomalii rozwojowych korzeni oraz systemu kanałowego zębów przedtrzonowych i trzonowych w obrazowaniu CBCT.
Oceniano obrazy z badania CBCT przeprowadzonego u 50 pacjentów w wieku 30-40 lat. Pacjenci byli kierowani na badanie CBCT z różnych powodów (skierowanie od laryngologa, ortodonty, chirurga). Skany oglądano w przekroju widoku panoramicznego, przekroju w płaszczyźnie osiowej oraz przekroju w płaszczyźnie dowolnie wybranej przez badającego. W badaniach wykorzystano aparat 3D i-CAT, który ma funkcję tzw. linii – pozwalającej na „cięcie” zęba w dowolnie wybranej płaszczyźnie. Opisana metoda wykonywania zdjęć techniką CBCT stwarza możliwość wykrycia niewidocznych indywidualnych anomalii rozwojowych. Dodatkowa funkcja wykonania przekroju korzenia zęba w dowolnej płaszczyźnie za pomocą tzw. linii umożliwia potwierdzenie widocznych w przekroju osiowym nieprawidłowości w budowie korzenia. Anomalie te przyczyniają się w dużej mierze do powikłań leczenia endodontycznego kończących się niekiedy utratą zęba. Dlatego zawsze należy zapytać pacjenta, czy w ostatnim czasie miał wykonywane badanie CBCT.
Hasła indeksowe:  korzeń zęba, CBCT

Summary

Modern cone beam computed tomography, thanks to its possibilities, gives the doctor an opportunity to get a look at the invisible part of dental tissues, in various views without its removal. The transsectal sections and the “radiological” (especially the axial) sections have a big meaning in evaluation. The aim of the study is to present developmental anomalies of the roots and of the canal systems of premolars and molars in CBCT imaging. Evaluation was made of CBCT images carried out in 50 patients aged 30-40 years. Patients were referred for CBCT scan for various reasons (referred by the laryngologist, orthodontist and surgeon). The scans were viewed in panoramic view, axial view and in any view requested by the examiner. For the examination, use was made of the 3D i-CAT apparatus, which has the so-called function of the line allowing for “section” of the tooth in any plane required. The described method of taking pictures with the CBCT technique creates the possibilities of discovering invisible individual developmental anomalies. The additional function of making a section of the tooth root in any desired plane with the so-called line, allows for the confirmation of irregularities in the tooth morphology that are visible in the axial plane. The anomalies are, to a large measure, a cause for complications in endodontic treatment that, not infrequently end up in loss of the tooth. Therefore, the patient should always be asked as to whether, in the recent past, he has had CBCT examination.
Key words:  tooth root, CBCT

Streszczenie 
W pracy omówiono przyczyny limfadenopatii szyjnej oraz możliwości diagnostyki obrazowej węzłów chłonnych głowy i szyi.
Hasła indeksowe:  węzły chłonne, ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, badania scyntygraficzne

Summary
The study describes the causes of cervical lymphadenopathy and the diagnostic possibilities of imaging the lymph nodes of the head and neck.

 

Streszczenie

Celem pracy było przedstawienie przypadku 28-letniej pacjentki z rozpoznaniem zlokalizowanego agresywnego zapalenia przyzębia, u której zastosowano 3 różne metody leczenia chirurgicznego pionowych ubytków śródkostnych. Efekty przeprowadzonej terapii oceniono klinicznie i radiologicznie w czasie obserwacji 12-miesięcznej.
Hasła indeksowe:  zlokalizowane agresywne zapalenie przyzębia, ubytki śródkostne, terapia regeneracyjna

Summary
The aim of the study was to describe a case of a 28-year old female patient with diagnosed localised aggressive periodontitis, in whom 3 different methods of surgical treatment of vertical intrabony defects were used. The effects of the therapy applied were evaluated clinically and radiologically during a 12-month observation period.
Key words:  localized aggressive periodontitis, intrabony defects, regenerative therapy

Streszczenie
Celem pracy było przedstawienie przypadku 28-letniej pacjentki z rozpoznaniem zlokalizowanego agresywnego zapalenia przyzębia, u której zastosowano 3 różne metody leczenia chirurgicznego pionowych ubytków śródkostnych. Efekty przeprowadzonej terapii oceniono klinicznie i radiologicznie w czasie obserwacji 12-miesięcznej.
Hasła indeksowe:zlokalizowane agresywne zapalenie przyzębia, ubytki śródkostne, terapia regeneracyjna

Summary
The aim of the study was to describe a case of a 28-year old female patient with diagnosed localised aggressive periodontitis, in whom 3 different methods of surgical treatment of vertical intrabony defects were used. The effects of the therapy applied were evaluated clinically and radiologically during a 12-month observation period.
Key words:localized aggressive periodontitis, intrabony defects, regenerative therapy

Streszczenie
Celem pracy było przedstawienie przypadku 28-letniej pacjentki z rozpoznaniem zlokalizowanego agresywnego zapalenia przyzębia, u której zastosowano 3 różne metody leczenia chirurgicznego pionowych ubytków śródkostnych. Efekty przeprowadzonej terapii oceniono klinicznie i radiologicznie w czasie obserwacji 12-miesięcznej.
Hasła indeksowe:zlokalizowane agresywne zapalenie przyzębia, ubytki śródkostne, terapia regeneracyjna

Summary
The aim of the study was to describe a case of a 28-year old female patient with diagnosed localised aggressive periodontitis, in whom 3 different methods of surgical treatment of vertical intrabony defects were used. The effects of the therapy applied were evaluated clinically and radiologically during a 12-month observation period.
Key words:localized aggressive periodontitis, intrabony defects, regenerative therapy

Streszczenie
Badanie radiologiczne metodą teleradiografii pozwala na odwzorowanie struktur kostnych czaszki w ustawieniu profilowym lub w pozycji przednio-tylnej w postaci praktycznie niepowiększonego obrazu. Daje to możliwość określenia wymiarów liniowych i kątowych struktur czaszki, co powoduje szerokie zastosowanie tego badania w stomatologii. Celem pracy jest przedstawienie czynności diagnostyczno-leczniczych i badawczych opartych na wykorzystaniu telerentgenogramów głowy i analizy cefalometrycznej w protetyce stomatologicznej.

Summary
Radiological examination using teleradiography allows imaging of skeletal structures of cranium at lateral and anterior-posterior projection with practically no magnification. This gives the possibility of determining linear and angular measurements of cranium structures, which allows for wide application of this examination in dentistry. The aim of the study was to describe the diagnostic-therapeutic and research activities based on the use of teleradiograms of the head and cephalometric analysis in dental prosthetics.

Streszczenie
Badanie radiologiczne metodą teleradiografii pozwala na odwzorowanie struktur kostnych czaszki w ustawieniu profilowym lub w pozycji przednio-tylnej w postaci praktycznie niepowiększonego obrazu. Daje to możliwość określenia wymiarów liniowych i kątowych struktur czaszki, co powoduje szerokie zastosowanie tego badania w stomatologii. Celem pracy jest przedstawienie czynności diagnostyczno-leczniczych i badawczych opartych na wykorzystaniu telerentgenogramów głowy i analizy cefalometrycznej w protetyce stomatologicznej.

Summary
Radiological examination using teleradiography allows imaging of skeletal structures of cranium at lateral and anterior-posterior projection with practically no magnification. This gives the possibility of determining linear and angular measurements of cranium structures, which allows for wide application of this examination in dentistry. The aim of the study was to describe the diagnostic-therapeutic and research activities based on the use of teleradiograms of the head and cephalometric analysis in dental prosthetics.

Streszczenie
Autorzy przedstawiają aktualne możliwości badania grubości dziąseł i ruchomej błony śluzowej pokrywającej kości szczęk oraz błony śluzowej podniebienia twardego, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania metody ultrasonograficznej. Wskazują ograniczenia i niedokładności biometrii inwazyjnej, uważanej za najdokładniejszą metodę oznaczania grubości tkanek miękkich jamy ustnej. Przedstawiając także problemy z uzyskiwaniem powtarzalnych wyników ultradźwiękowego badania grubości dziąseł, proponują dokonywanie pomiarów w innych punktach pomiarowych niż ustalanych obecnie.

Summary
The authors describe present-day possibilities for examining the thickness of gingiva and mobile mucosa that covers maxillary bone and mucosa of the hard palate, with particular consideration for the use of the ultrasonic method. They show the limitations and inadequacies of invasive biometry, regarded as the most accurate method of measuring the thickness of soft tissue in the oral cavity. Also showing the problems in obtaining repeatable results of ultrasonic examination of gingival thickness, they propose the taking of measurements in places different to where they are done currently.

Streszczenie
Celem pracy było przedstawienie pojawiających się na zdjęciach pantomograficznych błędów technicznych i artefaktów wraz z przyczynami ich powstania i metodami uniknięcia. Materiał stanowiły zdjęcia pantomograficzne pochodzące ze zbioru radiogramów odrzuconych w ramach systemu zapewnienia jakości w Zakładzie Rentgenodiagnostyki Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie w latach 2009-2012. Stwierdzono, że znajomość przyczyn powstawania błędów i artefaktów jest kluczem do eliminacji ich występowania w praktyce klinicznej. Z kolei redukcja liczby zdjęć wymagających powtórzenia jest ważnym elementem ochrony radiologicznej pacjenta zgodnie z zasadą ALARA.

Summary
The aim of the study was to show the technical mistakes and artifacts found on pantomographic pictures that come from the collection of radiographs rejected during quality assurance program at The Department of Dental and Maxillofacial Radiology, Lublin Medical University, during the years 2009-2012. It was found that knowledge of the causes of the origin of the mistakes and artifacts is a key to eliminating their occurrence in clinical practice. In addition, a reduction in the number of films requiring repeats is an important element in radiological protection of the patient in accordance with the ALARA rule.

 

Streszczenie
Zębem zatrzymanym nazywa się w pełni wykształcony ząb stały, który po okresie wymiany fizjologicznej pozostaje w obrębie kości szczęki lub żuchwy. Najczęściej zatrzymaniu ulegają w żuchwie zęby mądrości, a w szczęce kły. Stosunek zębów zatrzymanych do zębów sąsiadujących może być nieinwazyjny lub też może się przyczynić do resorpcji ich korzeni. Następuje to w wyniku ucisku spowodowanego migracją zęba.
Celem pracy jest porównanie dokumentacji rentgenowskiej pacjentów, u których stwierdzono zatrzymane zęby mądrości. Materiał pracy stanowią skany przekrojów osiowych uzyskane podczas badania TK lub CBCT oraz zdjęcia pantomograficzne. Wzajemne położenie zatrzymanego zęba mądrości oraz zęba trzonowego drugiego, a zwłaszcza występująca w takich sytuacjach resorpcja, są możliwe do określenia dopiero na podstawie analizy skanów przekrojów osiowych. Na podstawie tylko zdjęcia pantomograficznego nie zawsze można wskazać resorpcję bądź ją wykluczyć. Zdjęcia CBCT czy TK pozwalają dokładnie zlokalizować każdy korzeń zęba i powziąć decyzję dotyczącą zabiegu chirurgicznego.
Hasła indeksowe: ząb zatrzymany, przekrój osiowy, resorpcja zęba

Summary
The nomenclature “retained tooth” means a fully formed permanent tooth, which, after the period of physiological changes, remains in the region of the bone of the maxilla or mandible. The most commonly retained teeth are, in the mandible, the wisdom teeth and, in the maxilla, the canines. The relationship of retained teeth to adjoining teeth may be non-invasive or it may also be a cause of resorption of their roots. This arises as a result of pressure caused by tooth migration. The aim of the study was to compare radiographic documentation of patients in whom there was a diagnosis of retained wisdom teeth. Materials for the study were axial scans obtained during CT or CBCT examinations and pantomographic images. The mutual relationship in position of the retained wisdom tooth and the second molar, and especially the resorption that occurs in such situations can be determined only on an analysis of axial sections scans. On the basis of the pantomographic picture alone it is not always possible to show resorption or to exclude it. CBCT or CT pictures allow for accurate localisation of each root and to undertake a decision regarding surgery.

Streszczenie
Zespół Eagle’a to zespół objawów powstałych w wyniku elongacji i kalcyfikacji wyrostka rylcowatego czy mineralizacji więzadła rylcowo-gnykowego lub rylcowo-żuchwowego, których przyczyna pozostaje nadal nieokreślona. Diagnoza jest oparta na badaniu klinicznym i radiologicznym. Konwencjonalne badania radiologiczne przedstawiają ogólny obraz struktur anatomicznych, ale niekiedy ocena wyrostka rylcowatego bywa trudna z powodu dwuwymiarowego charakteru obrazu i rzutowania się innych kości. Tomografia stożkowa (Cone-Beam Computed Tomography, CBCT) to stosunkowo nowa metoda obrazowania przekrojowego w stomatologii, która jest coraz częściej stosowana w praktyce z uwagi na wysoką precyzję obrazowania struktur twardych przy relatywnie niskiej dawce promieniowania jonizującego w porównaniu z „medyczną” tomografią komputerową (TK). W pracy przedstawiono możliwości diagnostyczne badania CBCT w rozpoznaniu zespołu Eagle’a.

Summary
Eagle’s syndrome is a collection of symptoms that arise as a result of the elongation and calcification of the styloid process, that is, mineralization of the stylohyoid or stylo-mandibular ligaments and whose cause remains unknown. Diagnosis is based on clinical and radiological examination. Conventional radiological examinations show the general picture of anatomical structures but sometimes evaluation of the styloid process can be difficult due to the two dimensional character of the picture and the projection of other bones. Cone-Beam Computed Tomography, (CBCT) is a relatively new method of sectional imaging in dentistry, which is more and more commonly used in practice due to the high precision of imaging hard structures with relatively low doses of ionising radiation in comparison with “medical” computer tomography (CT). The study describes the diagnostic posibilities of CBCT examination in the diagnosis of Eagle’s syndrome.