Sukces leczenia stomatologicznego zależy od zrozumienia potrzeb pacjenta i dokładnego przemyślenia planu leczenia. W leczeniu pacjentów z zębami przebarwionymi w wyniku stosowania terapii tetracyklinowej można brać pod uwagę kilka rozwiązań: wybielanie, wykonanie licówek lub koron osłaniających. Każda z metod ma jednak swoje ograniczenia, dlatego należy dokładnie zważyć wszystkie argumenty za i przeciw. W artykule opisano sposób leczenia pacjenta z przebarwieniami potetracyklinowymi o różnym natężeniu – o d średnich po ciężkie, z wykorzystaniem koron pełnoceramicznych.

Success in dental treatment depends on the understanding of the patient’s needs and on an exactly premeditated treatment plan. In the treatment of patients with stained teeth resulting from tetracycline therapy, a number of solutions may be considered: bleaching, covering facings or crowns. Each method, however, has its shortcomings; all the arguments for and against should therefore be carefully considered. The article describes a method of treating patients with tetracycline staining of various intensity – from mild to advanced, using full ceramic crowns.

W artykule opisano przypadek odbudowy złamanych głęboko poddziąsłowo zębów siecznych z zastosowaniem techniki płata śluzówkowo-okostnowego.

Restoration of deeply subgingivally fractured incisors using the mucoperiosteal flap technique. Clinical photo report

W pracy przedstawiono przypadek jednosenasowej rekonstrukcji siekacza przyśrodkowego w szczęce w formie bezpośredniej licówki z materiału złożonego jako alternatywy utraconej licówki ceramicznej.

The study describes a case of a one-visit restoration of central maxillary incisor with a direct composite facing as an alternative to a lost ceramic facing.

W wyniku randomizowanego badania epidemiologicznego, przeprowadzonego w województwie mazowieckim, które było częścią szeroko zakrojonych badań epidemiologicznych w kraju, zbadano grupę dzieci i młodzieży w wieku 6 lat (102 osoby), 15 lat (122 osoby) oraz 18 lat (142 osoby). Celem badania była ocena frekwencji próchnicy w uzębieniu mlecznym oraz stałym oraz obliczenie wskaźnika dmft i DMFT. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej. Wyniki wskazują na konieczność zintensyfikowania opieki stomatologicznej w województwie mazowieckim.
 

Randomised epidemiological examination carried out in the Mazowieckie Voivodeship as part of a national widespread epidemiological study programme. Examinations were carried out on a group of children and youth aged 6 years (102 individuals), 15 years (122 individuals) and 18 years (142 individuals). The aim of the study was to determine the frequency of caries in the deciduous and permanent dentitions and to determine the dmft and DMFT indices. The obtained results were subjected to statistical analysis. The results indicate the need to intensify dental care in the Mazowieckie Voivodeship.

W pracy opisano przypadek pacjentki, która zgłosiła się na konsultację z powodu problemów natury estetycznej. Już w trakcie pierwszej wizyty okazało się jednak, że estetyka jest kwestią wtórną, a przyczyną źródłową jest obniżona i utracona wysokość zwarcia centralnego. Użycie w trakcie rekonstrukcji P-A wkładów i nakładów oraz licówek porcelanowych przyniosło zamierzony efekt terapeutyczny i estetyczny.

The study describes the case of a female patient, who presented for consultation about a problem of aesthetics. During the course of the first visit, however, it turned out that aesthetics was a secondary matter and the fundamental reason was a reduced and lost vertical dimension of centric occlusion. The use of inlays and onlays and porcelain facings brought the desired therapeutic and aesthetic effects during P-A reconstruction.

W artykule opisano estetyczną rekonstrukcję ubytku pojedynczego zęba w łuku zębowym techniką mostu adhezyjnego wzmocnionego włóknami szklanymi Glass Chords. Zastosowano metodę bezpośredniego modelowania w jamie ustnej pacjenta (podczas jednej wizyty).

The article describes aesthetic restoration of missing single tooth in the dental arch using an adhesive bridge, reinforced with Glass Chords glass fibres. The direct modelling technique was used in the patient’s mouth (during one visit).

Stożkowa tomografia cyfrowa (ang. CBCT) jest najnowszym osiągnięciem technologii obrazowania 3D znajdującym szerokie zastosowanie w stomatologii. Nowy typ aparatów pozwala uzyskać najwyższej jakości trójwymiarowe zdjęcie struktur anatomicznych przy zmniejszonej dawce promieniowania i zredukowanych kosztach. Pozbawione zniekształceń obrazy uzyskane z dowolnych przekrojów czaszki twarzowej pacjenta są niezastąpione w diagnostyce zmian patologicznych i planowaniu leczenia. W pracy przedstawiono wybrane przykłady zastosowania tomografii stożkowej Gendex GXCB-500 z oprogramowaniem I-CAT w chirurgii stomatologicznej i endodoncji. Zabiegi planowane z wykorzystaniem tomografii są mało inwazyjne i bezpieczne dla pacjenta.

Cone Beam Computed Tomography (CBCT) is the latest achievement in 3D imaging technology that has wide applications in dentistry. The new type of equipment allows for the attainment of the highest quality three-dimensional image of anatomical structures with a reduced radiation dose and reduction in costs. Without distortions, the images obtained from any cross-section of the facial skeleton of the patient, are irreplaceable in the diagnosis of pathological changes and treatment planning. The study describes selected examples of using Gendex GXCB-500 CBCTW with I-CAT software in oral surgery and endodontics. Planned procedures using tomography are minimally invasive and safe for the patient.

Nieprawidłowe odżywianie jest czynnikiem ryzyka rozwoju wielu chorób ogólnych. Odpowiada także za rozwój i postęp procesów chorobowych w jamie ustnej oraz zaburzenia rozwojowe uzębienia. W pracy przedstawiono częstość występowania oraz przyczyny niedożywienia i otyłości u dzieci polskich. Omówiono skutki ogólnoustrojowe i miejscowe otyłości i niedożywienia. Uwypuklono niekorzystny wpływ niedożywienia białkowo-energetycznego i jakościowego na stan zdrowia błony śluzowej jamy ustnej, tkanek przyzębia i tkanek zmineralizowanych zębów. Podkreślono rolę właściwego odżywiania w
profilaktyce chorób jamy ustnej.
 

Inappropriate nutrition is a risk factor for the development of many general diseases. It is also responsible for the development and progress of disease processes in the oral cavity and developmental disturbances of the dentition. The study describes the incidence and causes if malnutrition and obesity in Polish children. The systemic and local results of obesity and malnutrition are discussed. Emphasis was made on the unfavourable influence of protein-energy related and qualitative malnutrition on the state of health of oral mucosa, the periodontal tissues and the mineralised dental tissues. The role of appropriate nutrition in the prevention of diseases of the oral cavity was underlined.

Air polishing, nazywany też piaskowaniem profilaktycznym, swym działaniem nie odbiega dzisiaj od ogólnej koncepcji opracowanej w roku 1945 przez dr. Roberta Blacka. Współczesne urządzenia w dalszym ciągu wykorzystują emisję sprężonego powietrza, wody i drobnoziarnistego proszku, jednakże ich zaawansowanie technologiczne i dostępność szerokiej gamy możliwych do zastosowania preparatów poszerzają zakres wskazań, jednocześnie zwiększając bezpieczeństwo prowadzonych zabiegów.

Celem pracy było przedstawienie aktualnych informacji dotyczących wskazań i przeciwwskazań, zarówno ogólnych, jak i miejscowych, dotyczących air- polishingu. Szczegółowo opisano dostępne preparaty, zwracając uwagę na różnicę w działaniu i wynikające z tego ograniczenia. Na podstawie doświadczeń własnych zaprezentowano możliwości zastosowania w podtrzymującym leczeniu periodontologicznym koncepcji poddziąsłowej aplikacji proszku glicynowego za pomocą urządzenia Air Flow Master i rękojeści Air Flow Perio z dyszą poddziąsłową.
 

Air polishing, also known as prophylactic sandblasting, does not today differ from the general concept worked out in 1945 by dr. Robert Black. Contemporary equipment still makes use of the emission of compressed air, water and fine-grain powder. The advanced technology, however, giving wide access to a gamut of possible preparations, widens the indications and at the same time increases the safety of procedures. The aim of the study was to describe current information regarding indications and contraindications, both generalized and local, of air- polishing. Available preparations are described in detail, attention being paid to their differences in action and subsequent limitations. On the basis of the author's own observations the possibilities of supporting periodontal treatment with the concept of subgingival application of glycine powder using the Air Flow Master and Air Flow Perio handpiece with subgingival tip are presented.

Obróbka strumieniowo-ścierna, zwana powszechnie piaskowaniem, jest szeroko stosowana w technice dentystycznej. Jej celem jest najczęściej usunięcie nadmiarów materiału, nadanie kształtu obrabianym elementom oraz uzyskanie odpowiedniej powierzchni protez. W przypadku napalania ceramiki na podbudowę metalową z tytanu jest to praktycznie jedyny sposób zwiększenia przyczepności ceramiki do metalu. Powszechnie stosowanemu piaskowaniu towarzyszy zjawisko wbijania cząsteczek ścierniwa (o dostatecznie dużej energii kinetycznej) w obrabiany materiał. Może to mieć negatywne skutki, ponieważ wbite ziarna są zarodkami inicjującymi późniejsze pękanie ceramiki. Ilość wbitych w powierzchnię cząstek zależy od parametrów piaskowania (wielkości ziarna, ciśnienia roboczego, kąta obróbki). Podsumowując opisane w pracy badania, należy zwrócić uwagę, że ilość wbitych w podłoże cząstek ścierniwa Al2O3 jest bardzo duża (nawet około 30% powierzchniowo). Ma to więc niewątpliwy wpływ na jego właściwości. Ilość wbitych cząstek maleje wraz ze wzrostem wielkości ziarna ścierniwa. Wzrost ciśnienia obróbki strumieniowo-ściernej powoduje zwiększenie ilości wbitych w podłoże cząstek.

Air abrasion, commonly known as sandblasting, is a widely used technique in the dental laboratory. Its aim is, most commonly, the removal of excess material, the shaping of the prepared elements and the obtaining of a proper surface for appliances. In the case of firing ceramics on a metal substructure of titanium, it is practically the only method of increasing the retention of ceramic to metal. The universally used method of air abrasion is associated with the embedding of abrasive particles (of sufficiently large kinetic energy) into the processed material. This may have negative effects, because the embedded particles initiate future cracking of the ceramic. The number of particles embedded in the surface depends on the parameters of the air abrasion (particle size, working pressure, angle of application). Summarising the studies described, attention should be paid to the fact that the number of particles of Al2O3 abrasive particles embedded in the substructure is very large (even up to about 30% on the surface). This has, therefore, an undoubted influence on its properties. The number of embedded particles decreases, as the abrasive particle size gets larger. An increased pressure of the air abrasive increases the number of particles embedded in the substructure.

Celem badania było porównanie struktury powierzchni szkliwa w obrębie wejścia do bruzd zlokalizowanych na powierzchni zębów trzonowych opracowanych piaskarką abrazyjną Prep Start oraz mikropiaskarką Microetcher IIA. Do badania posłużyło 7 zębów trzonowych trzecich usuniętych ze wskazań ortodontycznych. W obrębie powierzchni żującej każdego zęba wyodrębniono 3 pola. Odcinek bruzdy w obrębie jednego z nich poddano działaniu piaskarki abrazyjnej Prep Start (grupa I – doświadczalna), część bruzdy w obrębie drugiego opracowano mikropiaskarką Microetcher IIA (grupa II – doświadczalna), a odcinek bruzdy, który znajdował się w obrębie trzeciego pola, pozostawiono nietknięty (grupa III – kontrolna). Uzyskane w ten sposób preparaty obejrzano w elektronowym mikroskopie skaningowym. Obserwacje szkliwa w obrębie ujść bruzd w powiększeniu 500- i 1000-krotnym wykazały dużą porowatość tkanki poddanej działaniu strumienia abrazyjnego w porównaniu do szkliwa nieopracowywanego W obrębie opracowywanych powierzchni były widoczne linijne zagłębienia o długości od 4-5 do 10-15 μm. Nie zaobserwowano różnic w wyglądzie ani liczbie zagłębień powstałych w wyniku użycia piaskarki Prep Start i urządzenia Microetcher IIA.

The aim of the study was to compare the structure of the enamel surface in the entry region of fissures localized on the surface of molar teeth prepared with the sandblaster Prep Start and the micro sandblaster Microetcher IIA. Seven third molars (removed for orthodontic reasons) were used for the study. In the region of the occlusal surface of each tooth, three areas were singled out. Part of the fissure in one of the areas was subjected to the action of the Prep Start sandblaster (group I – experimental); the part of the fissure in the second area was treated with the micro sandblaster Microetcher IIA (group II – experimental) and the part of the fissure in the third area was left untouched (group III – control). These preparations were examined in the scanning electron microscope. Observation of the enamel at the entrance to the fissure, x500 and x1000 magnification, showed large porosity of the tissue that had been subjected to the abrasive stream when compared to the untouched enamel. In the areas of the treated surfaces linear depressions of length 4-5 to 10-15 μm were visible. No differences in appearance or in the number of depressions were observed as a result of using the sandblaster Prep Start and the Microetcher IIA apparatus.

W fotoreportażu klinicznym przedstawiono krok po kroku usunięcie nieestetycznego wypełnienia za pomocą piaskarki abrazyjnej i odtworzenie utraconych tkanek materiałem złożonym.

The clinical photo report presents the step-by-step removal of unaesthetic filling with the help of an abrasive sandblaster and the replacement of lost tissue with composite material.

W pracy opisano przypadki kinetycznego opracowania ubytków przyszyjkowych. Urządzenie do abrazji powietrznej niskiego ciśnienia Sandman Futura pozwoliło na bezbolesną preparację, zapewniając komfort leczenia pacjentom.

The study describes cases of kinetic preparation of cervical cavities. The Sandman Futura unit for low-pressure air-abrasion allowed for pain free preparation, ensuring patient comfort.

Abrazja powietrzna polega na opracowywaniu ubytków zębowych przez kierowanie na pole operacyjne strumienia sprężonego powietrza niosącego specjalne ścierniwo drobnocząsteczkowe. Technikę tę wykorzystywano już ponad 60 lat temu, lecz ze względu na wynalezienie turbiny Bordena zaniechano jej stosowania. Obecnie przeżywa ona odrodzenie. Przeprowadzone badania naukowe dowodzą skuteczności abrazji powietrznej, ale odkrywają również pewne jej wady. W pracy opisano historię tej metody, omówiono jej zalety i wady oraz krótko przedstawiono możliwości jej wykorzystania nie tylko w stomatologii zachowawczej, ale również w ortodoncji, periodontologii, implantologii, pedodoncji i stomatologii estetycznej. Zestawiono urządzenia dostępne na rynku. Abrazja powietrzna jest wciąż rozwijającą się metodą, budzi ona szerokie zainteresowanie lekarzy i pacjentów.

Air abrasion is based on the preparation of dental cavities by the use of a stream of compressed air carrying a special small-particle abrasive agent directed onto the operating field. This technique was already used more than 60 years ago but, due to the invention of the Borden air turbine, its use ceased. At present, it is experiencing a revival. Research shows the effectiveness of air abrasion but also some of its shortcomings. The study describes the history of this method, its advantages and disadvantages. It also briefly describes its use not only in conservative but also in orthodontics, periodontology, implantology, paedodontics and aesthetic dentistry. A comparison is made of the equipment that is available on the market. Air abrasion is still developing and creates wide interest in dentists and patients.

Preparaty Meridol w swoim składzie zawierają SnF2 oraz aminofluorki. W pracy zbadano wpływ tych preparatów na skład śliny pacjentów użytkujących uzupełnienia protetyczne na bazie metalu. W badaniach określano poziom zawartości poszczególnych pierwiastków w ślinie przed zastosowaniem i po zastosowaniu preparatu Meridol. Stwierdzono istotną statystycznie różnicę zawartości w ślinie Cu i Mg po zastosowaniu preparatów.

Meridol preparations contain SnF2 and aminofluorides. The study examined the influence of these preparations on the composition of saliva of patients using metal-based prostheses. The studies determined the level of particular elements in the saliva before and after using Meridol. There was found to be a statistically significant difference in the amount of Cu and Mg in saliva after use of the preparations.

Badaniem socjomedycznym objęto 157 matek dzieci trzyletnich: 97 w grupie badanej i 60 w grupie kontrolnej. Przeprowadzona analiza odpowiedzi na zawarte w ankiecie pytania pozwoliła ocenić praktyczne zastosowanie przez matki poznanych wzorców higieniczno-dietetycznych podczas sprawowania opieki nad małym dzieckiem. Statystyczna analiza odpowiedzi na pytania dotyczące nawyków dietetycznych dzieci trzyletnich ukazała istotne statystycznie różnice między grupą badaną a kontrolną: więcej matek z grupy kontrolnej stosowało w żywieniu dzieci słodkie napoje i przekąski w porównaniu z matkami z grupy badanej, które starały się ograniczyć podaż cukru w diecie dzieci (p < 0,001), a ponad 70% dzieci z grupy badanej i 35% dzieci z grupy kontrolnej było nocą pojone tylko wodą (p < 0,001).
Analiza statystyczna uwzględniająca poziom edukacji matek wykazała, że czynnik ten miał wpływ na wyniki tylko w grupie kontrolnej: wyższy odsetek matek z wykształceniem wyższym pozytywnie odpowiedział na pytanie o wizyty u dentysty i odwrotnie – niekorzystne zachowania w postaci podawania dziecku słodkich napoi i przekąsek oraz zaniechania zabiegów higienicznych były częstsze u matek ze średnim wykształceniem. W grupie badanej matek nie stwierdzono podobnych zależności.
 

The socio-medical studies involved 157 mothers of three-year-old children: 97 were in the examined group and 60 in the control group. Analysis of the replies to the questionnaire allowed for an assessment of the practical application of learned patterns of behaviour regarding hygiene-dietetics during the period of caring for young children. Statistical analysis of the answers about dietary habits in three-year-olds showed statistically significant differences between the examined group and the control group: more mothers in the control group used sweet beverages and snacks for the children when compared to those under examination who tried to limit the amount of sugar in the child's diet (p < 0,001). More than 70% of children from the studied group and 35% of children from the control were fed with only water during the night (p < 0,001). Statistical analysis, taking into account the level of education of the mothers, showed that this factor had an influence on the results only in the control group: a larger percentage of mothers with higher education replied positively to the question about dental visits and, conversely, the unfavourable behaviour in the form of giving children sweet drinks and snacks and neglecting hygiene procedures were more frequent in mothers with only secondary education. The group of mothers under examination did not show similar dependence.

Na podstawie dwóch przypadków klinicznych ukazano znaczenie odtwarzania w rekonstrukcjach estetycznych często występujących w naturalnej strukturze zęba białych przebarwień.

The significance of reproducing white spots frequently found in the natural structure of the tooth was affirmed in two clinical cases.

Odbudowa estetyczna zębów przednich po leczeniu endodontycznym jest wyzwaniem dla lekarza stomatologa. Do niedawna wybieranym rozwiązaniem były korony protetyczne, dzięki którym maskowano przebarwienia tkanki zęba. W pracy – na podstawie przeglądu piśmiennictwa oraz przypadku klinicznego – zaproponowano leczenie polegające na wybielaniu przebarwionych zębów metodą walking bleach, a następnie pokrycie powierzchni wargowej licówkami porcelanowymi. Omówiono koncepcje preparacji oraz postępowania adhezyjnego podczas osadzania licówek porcelanowych na zębach po leczeniu endodontycznym.

Aesthetic restoration of anterior teeth after endodontic treatment is a challenge for the dentist. Until recently, the treatment of choice was laboratory crowns, thanks to which tooth discolorations were masked. In the study – based on the literature review and on a clinical case – treatment was proposed that was based on the walking bleach method to remove the discolorations and then to cover the labial surfaces with porcelain veneers. The concepts of preparation and of the adhesive steps during the placing of the porcelain veneers on endodontically treated teeth were discussed.

Zastosowanie mikroskopu zabiegowego, mikroinstrumentów, narzędzi ultradźwiękowych i materiałów zaawansowanych biotechnologicznie zrewolucjonizowało tradycyjne techniki chirurgii endodontycznej. Celem pracy było porównanie etapów zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba i wykazanie zasadności wykonywania tej procedury zgodnie z kanonem mikrochirurgicznym.

Use of the operating microscope, microinstruments, ultrasonic instruments and advanced materials enhanced by biotechnology have revolutionised the techniques of endodontics. The aim of the study was to compare the stages of the procedure of apicectomy and to justify this procedure according to the microsurgical canon.

Wprowadzenie. Leczenie implantologiczne w odcinku przednim szczęki stanowi duże wyzwanie zarówno ze względu na spore oczekiwania estetyczne pacjentów, jak i trudne warunki anatomiczne. Ponadto zredukowanie podłoża kostnego na skutek ubytków powstałych z przyczyn anatomicznych lub patologicznych (urazy, stany zapalne itp.) zdecydowanie utrudnia uzyskanie estetycznych rozwiązań terapeutycznych, zwłaszcza w odbudowie implantologicznej.
Cel pracy. Przegląd piśmiennictwa oraz przedstawienie doświadczeń własnych dotyczących metod leczenia zaawansowanych, pojedynczych ubytków kostnych zlokalizowanych w odcinku przednim szczęki i (lub) żuchwy.
Podsumowanie. Wybór optymalnego postępowania w celu odbudowy ubytków kostnych w odcinku przednim szczęki, o jak najwyższej estetyce, powinien się opierać na całościowej analizie stanu podłoża kostnego i tkanek miękkich wyrostka zębodołowego, stanu przyzębia i zębów zapewniającego wybór właściwej drogi terapii – możliwej regeneracji, skojarzonego leczenia ortodontyczno-periodontologicznego lub implantacji z regeneracją jednoczasową lub odroczoną.
 

Introduction. The treatment with implants of the anterior maxillary segment is a big challenge due to the high aesthetic expectations of the patient and to the difficult anatomical conditions. Furthermore, the reduction of the bone base as a result of anatomical or pathological (injuries, inflammatory conditions etc) reasons, decidedly makes it more difficult to get aesthetic therapeutic results, especially in reconstructions using implants. Aim of study. Review of the literature and presentation of personal observations regarding the treatment of advanced individual bone defects localized in the anterior maxillary and (or) mandibular segment. Conclusions. The choice of optimal procedure with the aim of reconstructing bone defects in the anterior maxillary segment with the maximum aesthetics, should be based on a total analysis of the state of the bone base and soft tissues of the dental alveolus and the condition of the periodontium and teeth, that ensures the correct choice for the appropriate therapeutic route – possible regeneration, joint orthodontic-periodontal treatment or implantation withone-time regeneration.