Torbiele zębopochodne szczęki i żuchwy są często spotykanym problemem chirurgicznym w obrębie kości części twarzowej czaszki. Rozległe zmiany o charakterze torbieli wymagają ostrożnej techniki operacyjnej w celu uniknięcia lub zminimalizowania ryzyka powikłań ze strony sąsiadujących zębów, zawiązków zębów i innych struktur anatomicznych czaszki twarzowej. Współczesne metody diagnostyki obrazowej, takie jak tomografia komputerowai wolumetryczna są bardzo użytecznym narzędziem w diagnostyce przedzabiegowej. W pracy przedstawiono trzy przypadki rozległych torbieli zębopochodnych z uwzględnieniem diagnostyki przedoperacyjnej i postępowania leczniczego.
 

Dentigerous cysts of the maxilla and mandible are very common surgical problem in the region of the bones of the facial skeleton. Widespread changes of a cystic nature require a careful operating technique in order to avoid or minimise the risk of complications with adjacent teeth, tooth germs and other anatomical structures of the facial skeleton. Modern diagnostic imaging methods such as computer and volumetric tomography are a very useful tool in preoperative diagnostics. The study describes three cases of widespread dentigerous cysts with the help of preoperative diagnosis and treatment.

Celem pracy było zbadanie zależności występowania stadium klasyfikacji MCI od parametrów oceny radiologicznej stanu przyzębia brzeżnego.

Materiał stanowiło 877 cyfrowych zdjęć pantomograficznych pacjentów w wieku od 20 do 95 lat (śr. 48,69 lat), 467 kobiet i 410 mężczyzn. Na zdjęciach oceniano obecność poziomych i pionowych ubytków kości przyzębia oraz liczbę zębów dotkniętych zmianami typu endo-perio. Morfologię blaszki zbitej brzegu dolnego żuchwy dystalnie od otworów bródkowych opisywano za pomocą klasyfikacji MCI wg Klemettiego. Otrzymane dane poddano analizie statystycznej z użyciem testu Chi2 Pearsona i testu U Manna-Whitneya.

Stwierdzono, że destrukcja pozioma przyzębia brzeżnego we wszystkich stadiach zaawansowania w ocenie radiologicznej występowała częściej u pacjentów z cechami resorpcji blaszki zbitej brzegu dolnego żuchwy w porównaniu z osobami bez jej oznak. Zależność ta była bardzo silna dla niszczenia w stopniu I i II (p = 0,00) i silna dla destrukcji stopnia III (p = 0,001). Średnia liczba zębów wykazujących obecność pionowych ubytków kości przyzębia nie różniła się istotnie w badanych grupach w zależności od obecności resorpcji blaszki zbitej brzegu dolnego żuchwy, podobnie jak średnia liczba zębów wykazujących zmiany typu endo-perio.

Stwierdzono istnienie różnic między osobami bez cech resorpcji blaszki zbitej brzegu dolnego żuchwy i osobami z jakimikolwiek oznakami rozrzedzenia tej struktury dla parametrów radiologicznej oceny poziomych ubytków przyzębia brzeżnego.
 

The aim of the study was to examine the dependence between the incidence of the stadium of MCI classification and radiological evaluation parameters of the state of the marginal gingiva. The material consisted of 877 digital pantomographic films of patients between the ages of 20 do 95 years (mean 48.69 years), 467 females and 410 males. Evaluation was made of the films for the presence of horizontal and vertical bony defects of the periodontium and of the number of teeth affected by endo-perio type changes. The morphology of the mandibular inferior cortex distal to the mental foramen was described using MCI classification according to Klemetti. The data obtained was subjected to statistical analysis using the Chi2 (Pearson) test and the U (Mann-Whitney) test. It was found that horizontal destruction of the marginal periodontium in all advanced stages, according to the radiological evaluation, had a higher incidence in patients with characteristics of resorption of inferior mandibular cortex when compared to individuals without these signs. This dependence was found to be very high for destruction levels I and II (p = 0.00) and strong for level III destruction (p = 0.001). The mean number of teeth showing the presence of horizontal bony defects of the periodontium did not differ significantly in the groups examined in dependence of the presence of resorption of the cortical plate of inferior mandibular cortex. This was similar to the mean number of teeth showing endo-perio type changes. There were found to be differences between individuals without features of resorption of inferior mandibular cortex and those with any signs of the thinning-out of this structure for parameters of radiological evaluation of the horizontal defects of the marginal periodontium.

W pracy przedstawiono przegląd wyników badań skuteczności diagnostycznej różnych systemów obrazowania radiologicznego w diagnostyce próchnicy zębów, takich jak konwencjonalny film rentgenowski, systemy radiografii cyfrowej i tomografia wolumetryczna.

The study describes a review of results for the examination of the diagnostic effectiveness of various radiological imaging systems in the diagnosis of dental caries, such as conventional x-ray film, digital radiographic systems and volumetric tomography.

Celem pracy była ocena zmian profilu struktur kostnych czaszki w wyniku postępowania ortodontycznego u pacjentów dorosłych, leczonych z ekstrakcjami czterech zębów przedtrzonowych. Metoda badań polegała na analizie telerentgenogramów bocznych czaszki przed rozpoczęciem terapii ortodontycznej i po jej zakończeniu. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono istotne statystycznie zmiany w obrębie profilu struktur kostnych czaszki pacjentów dorosłych z zakończonym procesem wzrostu. Zmiany profilu struktur kostnych czaszki manifestowały się tylko na poziomie zębowo-wyrostkowym, natomiast na poziomie szkieletowym nie stwierdzono znamiennie istotnych różnic.

The aim of the study was to evaluate in profile of the bony structures of the skull in adults treated orthodontically with extraction of four premolars. The studies consisted of analysis of lateral telerentgenograms of the skull before starting orthodontic treatment and after its completion. The results showed that there were statistically significant changes in profile of the cranial bony structures in adults after completion of the period of growth. These changes in profile were manifested only at the dentoalveolar level. No statistically significant differences at the skeletal level were found.

Dynamicznie rozwijająca się implantologia wymaga od lekarzy gruntownej znajomości anatomii i umiejętności interpretacji obrazów radiologicznych, w tym obrazów z badania TK. Celem pracy była ocena obecności w badaniu TK delikatnej struktury anatomicznej odcinka przedniego żuchwy w postaci tzw. żuchwowego kanału siecznego, który może stanowić potencjalny czynnik ryzyka zabiegowego.

Dynamically developing implantology demands a profound knowledge by doctors of anatomy and the ability to interpret radiographs, including CT. The aim of the study was evaluate the presence in CT examination, of the delicate anatomic structure of the anterior segment of the mandible in the form of the so-called mandibular incisive canal, which may be a potential risk factor in treatment procedures.

W pracy przedstawiono wyniki analizy cefalometrycznej 5 chorych z zespołem achondroplazji. Analiza statystyczna dla małych grup obejmowała obliczenie średniej oraz korelacji między parametrami cefalometrycznymi. Wyniki wskazują na zamykanie kąta podstawy czaszki oraz zaburzenia środkowego piętra twarzy u pacjentów z achondroplazją.

The study describes the results of cephalometric analysis in five patients with achondroplasia syndrome. Statistical analysis for small groups included calculation of the mean value and correlation between cephalometric parameters. The results indicate closure of skull base angle and midface discrepiances in patients with achondroplasia.

Zastosowanie tomografii wolumetrycznej w periodontologii nie jest jeszcze szeroko zbadane, ale w przypadku destrukcji tkanki kostnej w chorobie przyzębia tomografia wolumetryczna pozwala na trójwymiarową ocenę ubytków kostnych. Celem pracy było przedstawienie możliwości diagnostycznych tomografii wolumetrycznej u pacjentów z chorobą przyzębia. Materiał stanowiły kolejne badania CBCT wykonane w latach 2009-2010 aparatem Galileos (Sirona, Niemcy) i opracowane z użyciem oprogramowania Galaxis. Zbadano możliwości diagnostyczne tomografii wolumetrycznej w odniesieniu do choroby przyzębia w różnych stopniach zaawansowania. Stwierdzono, że przy obecnym stopniu rozwoju technologii badanie CBCT i cyfrowe zdjęcia wewnątrzustne są komplementarnymi metodami obrazowania choroby przyzębia.

The use of volumetric tomography in periodontology has not yet been widely explored, but in the case of destruction of bony tissue in periodontal disease, volumetric tomography allows for three-dimensional evaluation of bony defects. The aim of the study was to present the diagnostic possibilities of volumetric tomography in patients with periodontal disease. The material consisted of successive CBCT examinations carried out in the years 2009-2010 with the Galileos (Sirona, Germany) apparatus and the Galaxis computer program. The diagnostic possibilities of volumetric tomography in relation to periodontal disease at various levels of advancement were examined. It was found that with the present level of technological development, CBCT examinations and intraoral digital pictures are complementary methods for imaging periodontal disease.

Celem pracy była ocena kształtu głowy żuchwy w płaszczyźnie strzałkowej i czołowej u 18 chorych z przemieszczeniami krążków stawowych oraz objawami bólowymi w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego. Analiza położenia krążków ssż w obrazie MR wykazała przemieszczenia złożone: doprzednio-boczne I doprzednio-przyśrodkowe oraz zmiany w krążkach stawowych, głównie w postaci ich powiększenia. Na powierzchniach stawowych głów żuchwy nie stwierdzono obecności zmian zwyrodnieniowych w obrazie TK, natomiast w 77,8% ssż w płaszczyźnie strzałkowej oraz w 75% ssż w płaszczyźnie czołowej zanotowano spłaszczenia powierzchni głowy żuchwy. Najczęściej obserwowanym typem głowy żuchwy był typ wypukły wg Yale’a.

The aim of the study was to evaluate the shape of the mandibular condyle in the sagittal and coronal planes in 18 patients with displacement of articular discs and painful symptoms in the temporomandibular region. Analysis of the position of TMJ discs in the MR picture showed complex displacement: antero-lateral and antero-medial, together with changes in the articular discs, mainly in the form of enlargement. There were not found to be any any signs of degenerative changes on the articular surfaces of the condyles in the TK image. However, in 77.8% of TMJ in the sagittal plane and in 75% of TMJ in the coronal plane, there was found to be flattening of the surfaces of the mandibular condyle. The most commonly observed type of mandibular condyle was the convex according to Yale.

Wykształcenie prawidłowych postaw i zachowań prozdrowotnych społeczeństwa stanowi istotny element ogólnego programu zapobiegania schorzeniom ogólnoustrojowym, w tym chorobom jamy ustnej.
Celem pracy było zbadanie i porównanie wybranych czynników wpływających na stan jamy ustnej, determinowanych przez postawy zdrowotne studentów stomatologii i innych kierunków. Przeprowadzone badanie ankietowe wykazało wysoką subiektywną ocenę stanu zdrowia jamy ustnej zbadanych studentów piątego roku stomatologii wrocławskiego Uniwersytetu Medycznego.
 

The formation of correct approach and behaviour regarding health prophylaxis in the community is an essential element of a general programme for the prevention of generalized disease, including the oral cavity. The aim of the study was to examine and compare selected factors influencing the state of the oral cavity, as determined by the health prevention attitude among students of dentistry and other disciplines. Questionnaires showed a highly subjective evaluation of oral health in Vth-year dental students at the Wroclaw Medical University.

Celem pracy była ocena poziomu próchnicy i potrzeb leczniczych wg kryteriów WHO. Zbadano 200 dzieci 7-letnich z województwa dolnośląskiego. U badanych stwierdzono wysoką frekwencję (90,5%) i intensywność próchnicy (puw/z = 5,4; PUW/Z = 0,8) oraz znaczne potrzeby lecznicze. Wyższy poziom próchnicy zaobserwowano w rejonie wiejskim w porównaniu z rejonami miejskimi oraz u dziewcząt niż u chłopców. W celu poprawy stanu zdrowia jamy ustnej dzieci jest konieczne wdrożenie intensywnych programów profilaktyczno-leczniczych.

The aim of the study was to evaluate the level of caries and treatment needs according to WHO criteria. Examinations were carried out on 200 seven-year-olds from the Lower Silesia region. There was found to be a high incidence(90.5%) and severity (dmf/t = 5.4; DMF/T = 0.8) of caries with significant treatment needs. There was found to be a higher level of caries in rural areas when compared with towns and higher in girls than in boys. In order to improve the oral health of children it is essential to introduce more intensive prevention programs.

W pracy przedstawiono obserwacje kliniczne dotyczące zastosowania liofilizatu Penicillium chrysogenum w skojarzonym leczeniu zapalenia dziąseł. Badanie przeprowadzono na dwóch grupach ogólnie zdrowych pacjentów cierpiących na zapalenie dziąseł. Wszyscy pacjenci mieli wykonane leczenie wstępne. Pacjenci z grupy badanej dodatkowo przez dwa tygodnie stosowali miejscowo liofilizat Penicillium chrysogenum w kroplach. Na początku badania stwierdzono złą higienę jamy ustnej w obu grupach oraz średnio nasilony stan zapalny dziąseł. Po dwóch tygodniach badania w grupie stosującej liofilizat Penicillium chrysogenum poziom higieny poprawił się statystycznie istotnie, a stan zapalny dziąseł się zmniejszył. W grupie kontrolnej poprawa higieny była równie istotna jak w grupie badanej. Zaobserwowano także istotną redukcję stanu zapalnego dziąseł, mniejszą jednak niż w grupie badanej. Po trzech miesiącach, pomimo pogorszenia higieny, stan zapalny w grupie badanej był mniej nasilony niż w grupie kontrolnej.

The study describes clinical observations regarding the use of Penicillium chrysogenum lyophilizate as adjuvant treatment for gingival inflammation. Examinations were carried out on two groups of generally healthy patients with gingival inflammation. All patients received initial treatment. Those in the group under study used in addition, a local application of Penicillium chrysogenum lyophilizate in the form of drops. At the beginning of the study there was found to be bad oral hygiene in both groups with a medium level of gingival inflammation. After two weeks, examination of the group using o Penicillium chrysogenum lyophilizate showed a statistically significant improvement of oral hygiene with reduction of gingival inflammation. In the control group the improvement of oral hygiene was as significant as in the group under study. There was also found to be a significant reduction of gingival inflammation, although this was less than in the group under examination. After three months, despite worsening of hygiene, the inflammatory condition in the examined group was less intense than in the control.

Autorzy pracy opisują stan elektrofizjologiczny komórki nerwu, określają próg pobudliwości (pp) miazgi oraz prezentują badania progu pobudliwości miazgi przed leczeniem i po leczeniu w przypadkach: próchnicy, stanów zapalnych miazgi i tkanek okołowierzchołkowych, jej obnażeń i zranień, amputacji miazgi, kieszonek, ropni, torbieli, a także rokowania na przyszłość.

The authors of the study describe the electrophysiological state of the nerve cell, determining the threshold for arousal of the pulp before and after treatment in the following cases: caries, inflammatory states of pulp and periapical tissues, its exposure and damage to, pulp amputation, pockets, abscesses, cysts, and prognosis.

Bulimia i anoreksja są coraz większym problemem współczesnej medycyny. Rozpoznanie choroby i uświadomienie jej pacjentowi może nastąpić także w gabinecie stomatologicznym. W artykule przedstawiono sposób postępowania z takim pacjentem na podstawie doświadczeń własnych.

Bulimia and anorexia are becoming increasingly a problem in contemporary medicine. Diagnosis of the disease and making the patient aware of it may also occur in the dental office. The article presents a way of procedure with such a patient; it is based on the author’s own experience.

W pracy przedstawiono przypadek 69-letniej pacjentki, u której stwierdzono 20 zębów zatrzymanych z powodu krzywicy. Omówiono przyczyny i objawy tej jednostki chorobowej manifestujące się zarówno w szkielecie, jak i układzie stomatognatycznym.

The study describes a 69-year-old female patient in whom there were found to be 20 retained teeth as a result of rickets. The causes and symptoms of this disease entity that manifest themselves both in the skeleton and the stomatognathic system are discussed.

W pracy omówiono dwa przypadki zastosowania elektromiografii powierzchniowej (SEMG) w kontrolowaniu przebiegu leczenia bruksizmu. Zastosowano szynę zwarciową oraz szynę z deprogramatorem przednim. Na podstawie wybranego piśmiennictwa przedstawiono etiologię i obraz kliniczny tego typu zaburzeń.
 

The study describes two cases of using surface electromyography (SEMG) in the control of treatment for bruxism. Use was made of an occlusal splint and a splint with anterior deprogramming. The aetiology and clinical picture of this type of disturbance was described on the basis of the literature.

Choroba próchnicowa jest procesem przewlekłym, którego zainicjowanie następuje na długo przed pojawieniem się objawów klinicznych w jamie ustnej. Tempo rozwoju kolejnych stadiów ogniska próchnicowego jest uwarunkowane podatnością szkliwa i składem chemicznym jego bezpośredniego, płynnego otoczenia. Zjawiska zachodzące we wczesnej fazie procesu próchnicowego mają charakter odwracalny, a ich wykrycie na tym etapie daje szansę pełnej remineralizacji. Brak kontroli nad progresją początkowych mikrouszkodzeń tkanek zęba może doprowadzić do ich całkowitej, nieodwracalnej degradacji, co z kolei wiąże się z koniecznością wdrażania inwazyjnych i kosztownych procedur leczniczych.

W pracy przedstawiono zagadnienia dotyczące diagnostyki próchnicy wczesnej i dokonano przeglądu współczesnych metod diagnostycznych, z uwzględnieniem zarówno tych znanych i stosowanych z powodzeniem w gabinetach stomatologicznych, jak i opartych na zaawansowanych technologiach, które nadal pozostają w sferze badań doświadczalnych.
 

Carious disease is a chronic process, whose initiation a long time before the appearance of clinical symptoms in the oral cavity. The rate of development of successive stages of the carious lesion is conditioned by the susceptibility of the enamel and by the chemical composition of its immediate liquid surroundings. The features of the early phase of the carious process have a reversible character and their discovery at this stage give a chance for full remineralisation. The lack of control over the progress of initial micro-injuries to the dental tissues may lead to their complete irreversible degradation, which, in turn, leads to expensive treatment procedures. The study presents problems regarding the diagnosis of early caries. A review was carried out of contemporary diagnostic methods, taking into account those known and successfully used in dental offices and those based on advanced technologies that still remain in the realm of research.

Liczba chorych leczonych przewlekle doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi jest znaczna, co sprawia, że wykonując zabiegi diagnostyczne i terapeutyczne, lekarz stomatolog coraz częściej musi uwzględniać fakt stosowania przez swoich pacjentów terapii przeciwzakrzepowej. Wiedza dotycząca wskazań do odstawienia leków przeciwzakrzepowych u tych osób jest niezbędna stomatologowi, ponieważ nieprawidłowe postępowanie w takich przypadkach może być przyczyną wielu niebezpiecznych powikłań.

The number of patients receiving long-term oral anticoagulants is significant, which means that, carrying out diagnostic and therapeutic treatment, the dentist must, more and more often take into account the fact that his patients are on anticoagulants. The knowledge regarding the indications for stopping anticoagulants in these individuals is essential for the dentist, for incorrect procedure in such cases may be the cause of many dangerous complications.

W pracy przedstawiono przypadek pacjenta, u którego zdiagnozowano obliterację komory zęba 46 o charakterze zębiniaka. Postępowanie lecznicze obejmowało pracę pod kontrolą mikroskopu endodontycznego z użyciem narzędzi ultradźwiękowych. Wykorzystano także nowoczesny materiał stomatologiczny – cement ProRoot MTA White do pokrycia perforacji dna komory, która była powikłaniem leczenia. Leczenie zakończyło się sukcesem.

The study describes a case of a patient in whom obliteration of pulp chamber of tooth 46 by a type of pulp stone was diagnosed. Treatment included procedures with an endodontic microscope using ultrasonic instruments. Use was also made of a new dental material – ProRoot MTA White cement to cover a perforation in the base of the pulp chamber, which was a complication of treatment. The treatment was concluded successfully.

W artykule przedstawiono przebieg leczenia ortodontycznego pacjenta, u którego stwierdzono przebyte w przeszłości złamanie poprzeczne korzenia zęba siecznego dolnego. Analizowano dokumentację medyczną pacjenta, modele gipsowe, zdjęcia rentgenowskie przed leczeniem ortodontycznym, w jego trakcie i po zakończonym leczeniu ortodontycznym. Uzyskano korektę wady zgryzu, miazga zęba urazowego nie uległa martwicy, a ząb nie wykazywał patologicznej ruchomości po zakończonym leczeniu ortodontycznym.
 

The article describes a course of orthodontic treatment in a patient in whom there was found to have been a transverse root fracture of a lower incisor in the past. The patient’s medical documentation was analysed together with study casts, radiographs before orthodontic treatment, during treatment and after completion. A correction of the malocclusion was achieved and the injured tooth remained vital and did not have any pathological mobility after completion of the orthodontic treatment.

Celem pracy było przedstawienie opisów trzech przypadków torbieli rozwojowych kości szczęk leczonych operacyjnie jednoetapowo w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu. W omawianych przypadkach radiologiczną diagnostykę obrazową przed zabiegiem poszerzono o wykonanie badania tomografii komputerowej. Zastosowanie badania tomograficznego pozwoliło każdorazowo na opracowanie planu zabiegu, z uwzględnieniem rodzaju dostępu operacyjnego oraz ominięcie takich ważnych anatomicznie struktur, jak kanał żuchwy, jama nosowa czy sąsiednie zęby.
 

The aim of the study was to describe three cases of developmental cysts in jaws that were treated with one-stage surgery at the Department of Oral Surgery at Wroclaw Medical Academy. In the cases mentioned, radiological imaging diagnosis before treatment was enhanced by the carrying out of computed tomography. The tomographic studies carried out allowed, every time, for the making of a treatment plan of the procedure, taking into account the type of operative procedure and for the avoidance of important anatomical structures such as the mandibular canal, the nasal cavity or the neighbouring teeth.