Bulimia i anoreksja są coraz większym problemem współczesnej medycyny. Rozpoznanie choroby i uświadomienie jej pacjentowi może nastąpić także w gabinecie stomatologicznym. W artykule przedstawiono sposób postępowania z takim pacjentem na podstawie doświadczeń własnych.

Bulimia and anorexia are becoming increasingly a problem in contemporary medicine. Diagnosis of the disease and making the patient aware of it may also occur in the dental office. The article presents a way of procedure with such a patient; it is based on the author’s own experience.

W pracy przedstawiono przypadek 69-letniej pacjentki, u której stwierdzono 20 zębów zatrzymanych z powodu krzywicy. Omówiono przyczyny i objawy tej jednostki chorobowej manifestujące się zarówno w szkielecie, jak i układzie stomatognatycznym.

The study describes a 69-year-old female patient in whom there were found to be 20 retained teeth as a result of rickets. The causes and symptoms of this disease entity that manifest themselves both in the skeleton and the stomatognathic system are discussed.

W pracy omówiono dwa przypadki zastosowania elektromiografii powierzchniowej (SEMG) w kontrolowaniu przebiegu leczenia bruksizmu. Zastosowano szynę zwarciową oraz szynę z deprogramatorem przednim. Na podstawie wybranego piśmiennictwa przedstawiono etiologię i obraz kliniczny tego typu zaburzeń.
 

The study describes two cases of using surface electromyography (SEMG) in the control of treatment for bruxism. Use was made of an occlusal splint and a splint with anterior deprogramming. The aetiology and clinical picture of this type of disturbance was described on the basis of the literature.

Choroba próchnicowa jest procesem przewlekłym, którego zainicjowanie następuje na długo przed pojawieniem się objawów klinicznych w jamie ustnej. Tempo rozwoju kolejnych stadiów ogniska próchnicowego jest uwarunkowane podatnością szkliwa i składem chemicznym jego bezpośredniego, płynnego otoczenia. Zjawiska zachodzące we wczesnej fazie procesu próchnicowego mają charakter odwracalny, a ich wykrycie na tym etapie daje szansę pełnej remineralizacji. Brak kontroli nad progresją początkowych mikrouszkodzeń tkanek zęba może doprowadzić do ich całkowitej, nieodwracalnej degradacji, co z kolei wiąże się z koniecznością wdrażania inwazyjnych i kosztownych procedur leczniczych.

W pracy przedstawiono zagadnienia dotyczące diagnostyki próchnicy wczesnej i dokonano przeglądu współczesnych metod diagnostycznych, z uwzględnieniem zarówno tych znanych i stosowanych z powodzeniem w gabinetach stomatologicznych, jak i opartych na zaawansowanych technologiach, które nadal pozostają w sferze badań doświadczalnych.
 

Carious disease is a chronic process, whose initiation a long time before the appearance of clinical symptoms in the oral cavity. The rate of development of successive stages of the carious lesion is conditioned by the susceptibility of the enamel and by the chemical composition of its immediate liquid surroundings. The features of the early phase of the carious process have a reversible character and their discovery at this stage give a chance for full remineralisation. The lack of control over the progress of initial micro-injuries to the dental tissues may lead to their complete irreversible degradation, which, in turn, leads to expensive treatment procedures. The study presents problems regarding the diagnosis of early caries. A review was carried out of contemporary diagnostic methods, taking into account those known and successfully used in dental offices and those based on advanced technologies that still remain in the realm of research.

Liczba chorych leczonych przewlekle doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi jest znaczna, co sprawia, że wykonując zabiegi diagnostyczne i terapeutyczne, lekarz stomatolog coraz częściej musi uwzględniać fakt stosowania przez swoich pacjentów terapii przeciwzakrzepowej. Wiedza dotycząca wskazań do odstawienia leków przeciwzakrzepowych u tych osób jest niezbędna stomatologowi, ponieważ nieprawidłowe postępowanie w takich przypadkach może być przyczyną wielu niebezpiecznych powikłań.

The number of patients receiving long-term oral anticoagulants is significant, which means that, carrying out diagnostic and therapeutic treatment, the dentist must, more and more often take into account the fact that his patients are on anticoagulants. The knowledge regarding the indications for stopping anticoagulants in these individuals is essential for the dentist, for incorrect procedure in such cases may be the cause of many dangerous complications.

W pracy przedstawiono przypadek pacjenta, u którego zdiagnozowano obliterację komory zęba 46 o charakterze zębiniaka. Postępowanie lecznicze obejmowało pracę pod kontrolą mikroskopu endodontycznego z użyciem narzędzi ultradźwiękowych. Wykorzystano także nowoczesny materiał stomatologiczny – cement ProRoot MTA White do pokrycia perforacji dna komory, która była powikłaniem leczenia. Leczenie zakończyło się sukcesem.

The study describes a case of a patient in whom obliteration of pulp chamber of tooth 46 by a type of pulp stone was diagnosed. Treatment included procedures with an endodontic microscope using ultrasonic instruments. Use was also made of a new dental material – ProRoot MTA White cement to cover a perforation in the base of the pulp chamber, which was a complication of treatment. The treatment was concluded successfully.

W artykule przedstawiono przebieg leczenia ortodontycznego pacjenta, u którego stwierdzono przebyte w przeszłości złamanie poprzeczne korzenia zęba siecznego dolnego. Analizowano dokumentację medyczną pacjenta, modele gipsowe, zdjęcia rentgenowskie przed leczeniem ortodontycznym, w jego trakcie i po zakończonym leczeniu ortodontycznym. Uzyskano korektę wady zgryzu, miazga zęba urazowego nie uległa martwicy, a ząb nie wykazywał patologicznej ruchomości po zakończonym leczeniu ortodontycznym.
 

The article describes a course of orthodontic treatment in a patient in whom there was found to have been a transverse root fracture of a lower incisor in the past. The patient’s medical documentation was analysed together with study casts, radiographs before orthodontic treatment, during treatment and after completion. A correction of the malocclusion was achieved and the injured tooth remained vital and did not have any pathological mobility after completion of the orthodontic treatment.

Celem pracy było przedstawienie opisów trzech przypadków torbieli rozwojowych kości szczęk leczonych operacyjnie jednoetapowo w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu. W omawianych przypadkach radiologiczną diagnostykę obrazową przed zabiegiem poszerzono o wykonanie badania tomografii komputerowej. Zastosowanie badania tomograficznego pozwoliło każdorazowo na opracowanie planu zabiegu, z uwzględnieniem rodzaju dostępu operacyjnego oraz ominięcie takich ważnych anatomicznie struktur, jak kanał żuchwy, jama nosowa czy sąsiednie zęby.
 

The aim of the study was to describe three cases of developmental cysts in jaws that were treated with one-stage surgery at the Department of Oral Surgery at Wroclaw Medical Academy. In the cases mentioned, radiological imaging diagnosis before treatment was enhanced by the carrying out of computed tomography. The tomographic studies carried out allowed, every time, for the making of a treatment plan of the procedure, taking into account the type of operative procedure and for the avoidance of important anatomical structures such as the mandibular canal, the nasal cavity or the neighbouring teeth.

Resorpcja zębów może być procesem związanym z fizjologiczną lub patologiczną utratą tkanek twardych zęba. Proces resorpcji zęba najczęściej przebiega bezobjawowo i jest wykrywany na zdjęciach radiologicznych. W pracy opisano trzy przypadki patologicznej resorpcji korzeni zębów o różnej etiologii leczone w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

Resorption of teeth may be a process connected with physiological or pathological loss of hard dental tissues. The process of tooth resorption most commonly occurs without symptoms and is discovered on radiographs. The study describes three cases of pathological resorption of tooth roots of various aetiologies, treated at the Department of Conservative Dentistry, Lublin Medical University.

Zachowanie dzieci podczas pierwszej wizyty w gabinecie stomatologicznym zależy od czynników emocjonalnych i psychologicznych, stosunku rodziców do leczenia oraz ich wcześniejszych doświadczeń. Sytuacja ta dla wielu z nich jest źródłem lęku i stresu. Dlatego należy kłaść nacisk na właściwe przygotowanie dziecka przez rodziców oraz jego adaptację do leczenia stomatologicznego. Stomatolog, który leczy dzieci, powinien, opierając się na swojej wiedzy i doświadczeniu, zapewnić odpowiednie warunki i atmosferę w gabinecie oraz tak kształtować pozytywną postawę małego pacjenta wobec leczenia dentystycznego, aby nawet trudna współpraca była efektywna.

The behaviour of children during their first visit to the dental office depends on emotional and psychological factors and on the attitude of parents to treatment together with their own earlier experience. This situation is for many of them a source of fear and stress. It is, therefore, necessary to place emphasis on the correct way of preparing the child by the parents and on its adaptation to dental treatment. The dentist who treats children should, relying on his knowledge and experience, ensure the appropriate conditions and atmosphere in the dental office and shape a positive approach of the young patient to dental treatment so that even difficult cooperation can be effective.

Celem pracy była ocena wierzchołkowej szczelności wypełnień kanału korzeniowego w zależności od sposobu jego płukania i zastosowanego materiału termoplastycznego: gutaperki z AH Plus oraz resilonu z Epiphany SE. Oczyszczono 160 usuniętych jednokanałowych zębów ludzkich, kanały korzeniowe opracowano narzędziami MTwo metodą „single-length” do rozmiaru 40/04 wg ISO. W trakcie preparacji kanały płukano 5,25% roztworem podchlorynu sodu. Następnie próbki podzielono na cztery równe grupy. Kanały korzeniowe zębów z każdej grupy płukano w następujący sposób: grupa 1 – 20% kwas cytrynowy, woda destylowana, grupa 2 – 20% kwas cytrynowy, woda destylowana, 2% chlorheksydyna, grupa 3 – MTAD, woda destylowana, grupa 4 – MTAD, woda destylowana, 2% chlorheksydyna. W każdej grupie wydzielono dwie równe podgrupy – A i B. Kanały korzeniowe wypełniono metodą termoplastycznej kondesacji pionowej gutaperki z AH Plus (podgrupy A) lub resilonem z Epiphany SE (podgrupy B). Badanie przeprowadzono, posługując się metodą biernej penetracji barwnika. Po usunięciu materiału wypełniającego kanał korzeniowy dokonano pomiaru przecieku wierzchołkowego. Dane poddano analizie statystycznej testami U Manna-Whitneya, Kołmogorowa-Smirnowa i Walda-Wolfowitza. Za poziom istotności statystycznej przyjęto p ≤ 0,05. Najlepszą szczelność uzyskano w podgrupie 2A. Ogólnie lepszą szczelność osiągnięto, stosując gutaperkę z uszczelniaczem AH Plus. Najgorsze wyniki osiągnięto w podgrupie 3B. Ostateczne płukanie 2% chlorheksydyną jest potencjalnym czynnikiem umożliwiającym poprawę szczelności obu badanych materiałów.

The aim of the study was to evaluate the apical sealing ability of root canal fillings depending on the way of irrigation of the root canal and on the thermoplastic material used: gutta-percha with AH Plus and resilon with Epiphany SE. Cleaning was carried out on 160 extracted single-rooted human teeth. The root canals were instrumented with MTwo instruments using the “single-length” method up to size 40/04 ISO. During the preparation, the root canals were rinsed with 5,25% sodium hypochlorite. Next, the samples were separated into four even groups. The root canals of teeth from each group were irrigated in the following way: group 1 – 20% citric acid, distilled water, group 2 – 20% citric acid, distilled water, 2% chlorhexidine, group 3 – MTAD, distilled water, group 4 – MTAD, distilled water, 2% chlorhexidine. In each group, two even subgroups, A and B, were formed. Root canals filled using thermoplastic vertical condensation of gutta-percha with AH Plus (subgroup A) or resilon with Epiphany SE (subgroup B). The studies were carried out using the method of passive dye penetration. After removal of the material filling the root canal, measurement of apical leakage was carried out. The data was analysed statistically using the U Mann-Whitney, Kołmogorow-Smirnow and Wald-Wolfowitz tests. In order for the level to be statistically significant, a p ≤ 0.05 was accepted. The best seal was obtained in subgroup 2A. A generally better seal was obtained using the gutta-percha with AH Plus sealer. The worst results were obtained in subgroup 3B. Final irrigation with 2% chlorhexidine is a potential factor enabling improvement of seal for both of the materials studied.

W pracy przedstawiono, na podstawie przypadków klinicznych, zastosowanie materiału złożonego Herculite XRV Ultra o nieco odbiegającym od standardów poziomie transparencji. Za sprawą swoich oryginalnych właściwości materiał ten zajmuje szczególne miejsce w praktyce klinicznej. Podobnie jak w przypadku każdego nowoczesnego materiału złożonego, przy wykorzystaniu Herculite XRV Ultra jest konieczna umiejętność właściwego doboru masy o określonej przezierności i zabarwieniu.

The study describes, on the basis of clinical cases, the use of a composite material with a level of transparency that somewhat departs from the standard. With these original properties, the material Herculite XRV Ultra has its on particular place in clinical practice. Just like in the case of every modern composite material, with using Herculite XRV Ultra it is necessary to have the ability of making the appropriate choice of material with the appropriate translucency and hue.

W pracy opisano porównawcze wyniki subiektywnej oceny leczenia metodą jedno- i dwuetapowej autotransplantacji zębów ósmych – dokonanej przez pacjentów za pomocą kwestionariusza. Pozwalają one poznać preferencje chorych co do taktyki postępowania w tych zabiegach. Subiektywna ocena leczenia dokonywana przez chorego wydaje się nabierać szczególnego znaczenia w sytuacji, kiedy obiektywne parametry kliniczne i radiologiczne nie wykazują istotnych różnic między obydwoma sposobami leczenia.
Niniejsze badanie stanowi integralną część pracy badawczej w całości poświęconej porównaniu skuteczności jedno- i dwuetapowej autotransplantacji zębów mądrości. 
 

The study describes comparative results of a subjective evaluation of treatment using single- and two-stage autotransplantation of wisdom teeth, carried out by patients with the help of a questionnaire. These make it possible to get acquainted with patient preferences as to the approach in these procedures. Subjective evaluation of treatment made by the patient appears to be of particular significance in the situation where objective clinical and radiological parameters do not show any significant differences between the two methods of treatment. This study is an integral part of studies completely devoted to the comparison of the effectiveness of single- and two-stage autotransplantation of wisdom teeth.

W pracy opisano przypadek pacjentki, która zgłosiła się na konsultację z powodu problemów protetycznych. Podczas pierwszej wizyty okazało się, że wybór planu leczenia musi uwzględniać jej lęk przed leczeniem chirurgicznym, brak wcześniejszego doświadczenia z użytkowaniem protez, a także koszty leczenia. Miało się ono skoncentrować na odtworzeniu utraconej wysokości zwarcia centralnego i odbudowie uzębienia z użyciem licówek porcelanowych, koron porcelanowych, mostu porcelanowego oraz protezy szkieletowej na zasuwach. Zastosowanie takiego zaawansowanego planu leczenia przyniosło zamierzony efekt terapeutyczny i estetyczny.

The study describes the case of a female patient who presented for a consultation regarding prosthetic problems. During the first visit it turned out that the choice of treatment plan must take into account her fear of surgery, her lack of previous experience in using prostheses and also the cost of treatment. It was to concentrate on restoration of the lost vertical dimension of the centric occlusion and on the rebuilding of teeth using porcelain facings, porcelain crowns, porcelain bridge and skeleton denture with precision attachments.The use of such an advanced treatment plan brought the desired therapeutic and aesthetic effects.

Elastomery w protetyce stomatologicznej są aktualnie stosowane do wykonania precyzyjnych wycisków, podścielania protez oraz rejestracji wzajemnej relacji żuchwy do szczęki. W ostatnich latach udoskonalono ich właściwości fizyko-chemiczne i zwiększył się zakres ich stosowania. Opracowano również nowe sposoby mieszania oraz aplikacji wewnątrz- i zewnątrzustnej. Celem pracy było przedstawienie nowoczesnych systemów mieszania i deponowania elastomerów o różnym przeznaczeniu klinicznym w praktyce stomatologicznej.

Elastomers in dental prosthetics are currently used for making accurate impressions, for relining dentures and for registration of the relationships between mandible and maxilla. In recent years, their physiochemical properties have been improved and their range of use has widened. New methods of mixing and new intra- and extra-oral applications have been developed. The aim of the study was to describe modern mixing methods and delivery methods for elastomers used for various clinical applications in dental practice.

Celem pracy było określenie właściwości użytkowych nowego cementu szkło-jonomerowego z płynem dwufunkcyjnym, którego technologię opracowano w Zakładzie Bioceramiki Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Warszawie.

Cement szkło-jonomerowy SJZ/W jest przeznaczony do wypełniania ubytków próchnicowych u pacjentów dorosłych, szczególnie klasy III i V, oraz ubytków klasy I i II w zębach mlecznych, a także do wypełniania ubytków pochodzenia niepróchnicowego. Po badaniu klinicznym pacjentów i kwalifikacji ubytków założono 70 wypełnień wykonanych z cementu SJZ/W, w tym w 41 ubytkach pochodzenia niepróchnicowego oraz w 29 ubytkach próchnicowych.

Wysoko oceniono cechy użytkowe badanego materiału, w szczególności możliwość wymodelowania powierzchni wypełnienia w materiale niezwiązanym, łatwość wprowadzania cementu do ubytku i jego kondensacji. Pełna ocena badanego materiału wymaga dalszej obserwacji. 
 

The aim of he study was to describe the handling properties of a new glass ionomer cement with a dual function liquid whose technology was developed in the Department of Bioceramics at the Institute of Ceramics and Building Materials in Warsaw. SJZ/W glass ionomer cement is indicated for filling carious cavities in adult patients, especially for classes III and V, and for class I and class II in deciduous teeth, and also for filling cavities of non-carious origin. After clinical examination of patients and qualification of cavities, 70 SJZ/W cement fillings were inserted and of these, 41 were non-carious cavities and 29 carious. The user features of this material were highly rated, in particular the possibility of modelling the filling surfaces with unset material , the ease of introduction of cement into the cavity and its condensation. Full evaluation of the material studied requires further observation.

W pracy przedstawiono przyczyny i objawy stomatopatii protetycznych. Omówiono zalecaną profilaktykę stomatopatii oraz stosowane metody leczenia. Przedstawiono również problem stomatopatii protetycznych w kontekście chorób ogólnoustrojowych.

The study describes the causes and symptoms of denture stomatopathies. A description is given of the recommended prophylaxis for stomatopathies and the methods of treatment. The problem of dental stomatopathies in the context of systemic disease is also described.

Wstęp. Malformacja kapilarna, nazywana w piśmiennictwie anglojęzycznym plamą czerwonego wina (port wine stain), jest zaburzeniem rozwojowym naczyń, występującym u 0,2-0,3% noworodków. Zmiany naczyniowe pojawiają się w różnych częściach ciała, jednak najczęściej obserwuje się je w obrębie powłok zewnętrznych twarzy i szyi. Malformacje kapilarne dotyczące części twarzowej czaszki mogą również mieć swoje wykładniki w jamie ustnej. Zmiana typu plama czerwonego wina, która jest diagnozowana przy porodzie, rośnie proporcjonalnie wraz ze wzrostem dziecka, a z wiekiem jej barwa staje się coraz ciemniejsza. Stosowane metody leczenia mogą znacznie ograniczać zasięg zmiany, jednak jej całkowite usunięcie jest często niemożliwe.

Cel pracy. Celem pracy była ocena stanu jamy ustnej 5-letniej pacjentki ze stwierdzoną malformacją kapilarną.

Metody. Przeprowadzono badanie kliniczne jamy ustnej pacjentki, wykonano zdjęcie rentgenowskie pantomograficzne oraz modele diagnostyczne.

Wyniki. Obecność zmian naczyniowych stwierdzono na skórze w okolicy czołowej, skroniowej, oczodołowej, nosowej i policzkowej po stronie lewej, a także na błonie śluzowej przedsionka jamy ustnej w okolicy zębów 61, 62, 63.

Wnioski. Zaburzenia rozwojowe organizmu, których objawy manifestują się również w jamie ustnej, wymagają ciągłego monitorowania pacjenta oraz interdyscyplinarnego podejścia w procesie leczenia.
 

Introduction. The capillary malformation, called “the port wine stain” in the English-speaking literature, is a developmental disturbance of the blood vessels that occurs in 0.2-0.3% of neonates. Changes of the blood vessels appear in various parts of the body, but they are, however, most commonly seen in the external integuments of the head and neck. Capillary malformations around the region of the facial skeleton may also affect the oral cavity. The port wine stain that is diagnosed at birth grows in proportion to the growth of the child and, with time, its hue becomes more and more dark. Methods of treatment used can significantly limit the extent of the change, but its complete elimination is often impossible. Aim of study. The aim of the study was to evaluate the condition of the oral cavity in a 5-year old female with diagnosed capillary malformation. Methods. Clinical examination was carried out of the oral cavity of the patient. Pantomographic radiographs were taken, together with diagnostic models. Results. The presence of blood vessel changes were confirmed in the skin of the forehead, temple, orbit, nose and cheek on the left side and also in the mucosa of the oral vestibule in the region of teeth 61, 62, 63. Conclusions. Developmental disturbances of the organism, whose symptoms also occur in the oral cavity, require continuous monitoring of the patient and an interdisciplinary approach to the treatment process.

Żywienie pozajelitowe to podstawowa metoda leczenia dzieci w stanach niewydolności przewodu pokarmowego. Polega na dostarczaniu niezbędnych składników odżywczych za pomocą cewnika zakładanego do żyły centralnej. W trakcie długotrwałego leczenia może dochodzić do choroby wątroby, zaburzeń mineralizacji kości i twardych tkanek zębów. Oceniano rozwój ogólny oraz stan zdrowia jamy ustnej opisanych pacjentów.

Parenteral feeding is a basic method for treating children with failure of function of the alimentary tract. It consists in the delivery of essential components of nutrition with the help of a catheter inserted into a central vein. During the course of long-term treatment there may arise liver disease, disturbances in mineralization of bone and hard dental tissues. Evaluation was made of the general progress and of the health of the oral cavity in the described patients.

W pracy przedstawiono rzadki przypadek ziarniniaka olbrzymiokomórkowego trzonu żuchwy u 6-letniego chłopca. Szybki rozrost guza obejmował część zębodołową oraz trzon żuchwy, powodując przedwczesną utratę zębów mlecznych w zajętej okolicy. Całkowite wycięcie zmienionych patologicznie tkanek miękkich i wyłyżeczkowanie zniszczonej kości nie skutkowało pełnym wyleczeniem. Pojawienie się miejscowej wznowy skłoniło autorów do zastosowania miejscowej sterydoterapii w 3. miesiącu po operacji. Nie wyklucza się kolejnego zabiegu w przypadku dalszego rozrostu guza.

The study presents a rare case of giant cell granuloma in the body of the mandible of a 6-year-old boy. Quick spread of the tumour involved the alveolar part and base of the mandible resulting in premature loss of deciduous teeth in the invaded region. Complete excision of the pathologically changed soft tissues and spooning out of destroyed bone did not result in full recovery. The appearance of local recurrence inclined the authors to use local steroid therapy in the third month postoperativeley. Further procedures cannot be ruled out in the case of further spread of the tumour.