Opublikowano dnia : 12.06.2025
SPECJALISTA RADZI
Jak AI wspiera pracę stomatologa?
Joanna Rasławska-Socha
Praca recenzowana
Pracując jako lekarz stomatolog, staram się być na bieżąco z nowinkami technologicznymi. Ostatnio zainteresował mnie temat sztucznej inteligencji. Jakie są możliwości i perspektywy zastosowania opartych na niej rozwiązań w mojej codziennej praktyce?
Sztuczna inteligencja (z ang. artificial intelligence – AI) dysponuje potencjałem, który może zrewolucjonizować stomatologię, przynosząc rozwiązanie wielu praktycznych problemów i usprawniając pracę lekarzy. AI, definiowana jako zdolność maszyn do wykonywania zadań, które normalnie wymagają ludzkiej inteligencji, obejmuje różne dziedziny, w tym: wizję komputerową (z ang. computer vision), uczenie maszynowe (z ang. machine learning), oraz przetwarzanie języka naturalnego (z ang. natural language processing).
Wizja komputerowa i uczenie maszynowe umożliwiają precyzyjną analizę tradycyjnych badań radiologicznych czy skanów 3D, a tym samym stanowi wsparcie dla lekarza w diagnostyce obrazowej. Ponadto algorytmy oparte na sztucznej inteligencji mogą określać poziom ryzyka wystąpienia schorzeń poprzez dokładną analizę danych epidemiologicznych i indywidualnej sytuacji zdrowotnej pacjenta. W ten sposób zastosowanie sztucznej inteligencji pozwala na praktyczne wdrożenie idei medycyny spersonalizowanej poprzez tworzenie zindywidualizowanych planów profilaktyczno-terapeutycznych. Przetwarzanie języka naturalnego sprawia, że AI może szybko i dokładnie odpowiadać na zadawane pytania i, na przykład, zaoferować praktykującym lekarzom sprawny dostęp do aktualnych rekomendacji towarzystw naukowych.
Sztuczna inteligencja może wspierać stomatologa w zakresie edukacji pacjentów, prowadzenia dokumentacji medycznej, a także zarządzania gabinetem. Narzędzia oparte na AI mogą być wykorzystywane na przykład w marketingu placówek: do wspierania działań w mediach społecznościowych, prowadzenia platform edukacyjnych dla pacjentów oraz obsługi całodobowych czatów, które usprawniają komunikację i planowanie wizyt. Dodatkową korzyścią, wynikającą z zastosowania tego typu rozwiązań, jest zmniejszenie liczby nieobecności pacjentów dzięki zastosowaniu automatycznego przypomniania o wizytach.
W edukowaniu pacjentów warto również sięgać po rozwiązania wykorzystujące sztuczną inteligencję, takie jak aplikacje na smartfony. Pozwalają one na motywowanie pacjentów do zachowań prozdrowotnych poprzez monitorowanie stanu higieny jamy ustnej oraz ułatwianie przekazu czytelnych informacji na temat stanu zdrowia jamy ustnej. Programy te umożliwiają również zaprezentować pacjentowi w przystępny sposób np. lokalizacji i zaawansowania zmian próchnicowych czy problemów periodontologicznych. Wpływa to korzystnie na jakość komunikacji w kontekście planowania leczenia czy podsumowania jego efektów. Ponadto w czasie omawiania propozycji terapii można posiłkować się oprogramowaniem opartym na sztucznej inteligencji, które umożliwia przeprowadzenie symulacji leczenia i wizualizację jego spodziewanych efektów. Takie możliwości oferuje na przykład platforma Atomica AI (www.atomica.ai).
Zastosowanie sztucznej inteligencji w stomatologii znajduje zastosowanie w wielu obszarach stomatologii, takich jak: ortodoncja, periodontologia, radiologia, stomatologia zachowawcza, implantoprotetyka oraz chirurgia stomatologiczna.
Wśród dostępnych na rynku rozwiązań opartych na AI są programy, które umożliwiają lekarzom stomatologom zdalną analizę zdjęć jamy ustnej przesyłanych przez pacjentów za pośrednictwem smartfona. Narzędzia korzystające z algorytmów AI oprogramowanie mogą poinstruować pacjentów, w jaki sposób wykonać prawidłowe fotografie uzębienia, a następnie udostępnić lekarzowi prowadzącemu nie tylko sam obraz, ale również raport dotyczący stanu zdrowia jamy ustnej czy postępów leczenia. Przykładem takiego rozwiązania jest aplikacja Dental Monitoring (https://dentalmonitoring.com) ułatwiająca zdalne monitorowanie leczenia ortodontycznego. Interesującą alternatywę stanowi platforma Smilo.ai (https://www.smilo.ai). Umożliwia ona integrację wielu funkcji, m.in. zdalnych konsultacji, kontroli przebiegu leczenia, a także zarządzania komunikacją z pacjentami.
Symulacje 3D jamy ustnej pacjenta, wspierane przez sztuczną inteligencję, ułatwiają ortodontom planowanie terapii: momentu zakończenia jej aktywnego etapu i wdrożenia fazy retencji lub decyzji o zastosowaniu systemu nakładkowego. Aplikacje oparte na AI mają także potencjał wspierania lekarzy stomatologów we wczesnym wykryciu zmian próchnicowych – nawet do 5 lat szybciej w porównaniu do tradycyjnego badania stomatologicznego. Co więcej, wykazano, że zastosowanie diagnostyki opartej na AI redukuje liczbę przeoczonych zmian próchnicowych o 43%.
Narzędzia oparte na AI mogą wspierać lekarza stomatologa w szybkiej i zarazem precyzyjnej identyfikacji zmian chorobowych w badaniach radiologicznych. Wśród dostępnych na rynku rozwiązań wymienia się m.in.:
- platformę Overjet (www.overjet.com),
- VideaHealth (www.videa.ai),
- Diagnocat (https://diagnocat.com),
- PearlAI (www.hellopearl.com).
Algorytmy sztucznej inteligencji potrafią precyzyjnie rozpoznawać ubytki próchnicowe, zmiany okołowierzchołkowe, a także defekty kostne. Przeprowadzone w 2022 roku badania wykazały wysoką czułość (0,89) i swoistość (0,98) oprogramowania opartego na AI w radiologicznej identyfikacji implantów, koron protetycznych, wypełnień i pozostałości korzeni zębów.
AI może mieć również zastosowanie w planowaniu zabiegów chirurgicznych, w tym implantoprotetycznych. Wśród platform wspierających lekarzy zajmujących się chirurgią stomatologiczną i implantoprotetyką wymienia się dwie platformy Atomica AI (www.atomica.ai), czy Craniocatch (www.craniocatch.com). Umożliwiają one m.in. przedzabiegową wizualizację struktur anatomicznych, w tym położenia nerwów, jak również przeprowadzenie symulacji 3D zabiegów implantologicznych. Wspomagane przez AI planowanie leczenia implantologicznego przynosi obiecujące rezultaty pod względem dokładności i efektywności. Badania wykazały, że zastosowanie sztucznej inteligencji ponad dwukrotnie przyspiesza proces planowania leczenia implantologicznego.
Współczesne rozwiązania oparte na AI oferują wielopłaszczyznowe wsparcie lekarza stomatologa: od spraw organizacyjnych po codzienną praktykę kliniczną. W nadchodzących latach AI ma potencjał znacząco poprawić ergonomię pracy, automatyzując zadania i umożliwiając lekarzom skoncentrowanie się na skutecznym leczeniu oraz budowaniu relacji z pacjentami.
dr n. med. Joanna Rasławska-Socha
Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej i Endodoncji Przedklinicznej PUM w Szczecinie
Piśmiennictwo:
- McAlpine KJ. AI May Be Just What the Dentist Ordered. Harvard Medical School 2023, Nov 30. https://hms.harvard.edu/news/ai-may-be-just-what-dentist-ordered (dostęp z dn. 11.05.2025 r.).
- Ghaffari M, Zhu Y, Shrestha A. A review of advancements of artificial intelligence in dentistry. Dentistry Review 2024, 4 (2), 100081.
- Ding H, Wu J, Zhao W i wsp. Artificial intelligence in dentistry-A review. Front Dent Med. 2023, 4, 1085251.
- Musleh D, Almossaeed H, Balhareth F i wsp. Advancing Dental Diagnostics: A Review of Artificial Intelligence Applications and Challenges in Dentistry. Big Data Cogn. Comput. 2024, 8, 66.
- Fatima A, Shafi I, Afzal H i wsp. Advancements in Dentistry with Artificial Intelligence: Current Clinical Applications and Future Perspectives. Healthcare (Basel). 2022, 10(11), 2188.
- Elgarba BM, Fontenele RC, Mangano F i wsp. Novel AI-based automated virtual implant placement: Artificial versus human intelligence. Journal of Dentistry 2024, 147, 105146.
- Satapathy SK, Kunam A, Rashme R i wsp. AI-Assisted Treatment Planning for Dental Implant Placement: Clinical vs AI-Generated Plans. J Pharm Bioallied Sci. 2024, 16 (Suppl 1), S939-S941.
.
