Wykluczenie społeczne a zdrowie jamy ustnej – przegląd piśmiennictwa

Wykluczenie społeczne a zdrowie jamy ustnej – przegląd piśmiennictwa

Social exclusion and oral health – a literature review

Joanna Elżbieta Owczarek

Streszczenie
Wykluczenie społeczne jest obecnie narastającym problemem. Zagadnienie to jest wielowymiarowe i obejmuje takie pojęcia, jak bezdomność, ubóstwo czy niepełnosprawność. Celem pracy było omówienie obustronnego wpływu, jaki ma wykluczenie społeczne na zdrowie jamy ustnej i subiektywną jakość życia jednostki.
 
Abstract
Social exclusion is currently growing problem. This issue is multidimensional and includes such terms as homelessness, social depravation or disability. The aim of this study was to discuss the mutual impact that social exclusion has on individual’s oral health and on the subjective quality of life. 

Hasła indeksowe: wykluczenie społeczne, zdrowie jamy ustnej, ubóstwo, bezdomność, niepełnosprawność, jakość życia

Key words: social exclusion, oral health, social depravation, homelessness, disability, life quality

PIŚMIENNICTWO

  1. Lalonde M.: A New Perspective on the Health of Canadians – A Working Document, Government of Canada, Ottawa 1974.
  2. Ostrowska A.: Psychospołeczne uwarunkowania nierówności w zdrowiu. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie – Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia, 2011, 9, 2, 55.
  3. Zespół Obserwatorium Integracji Społecznej Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Opolu: Wykluczenie społeczne w świetle teorii [w:] Problemy wykluczenia społecznego – wybrane aspekty. Wydawnictwo i Drukarnia Św. Krzyża, Opole 2010, 5.
  4. Pikala M., Maniecka-Bryła I.: Nierówności społeczno-ekonomiczne w umieralności mieszkańców Polski w wieku produkcyjnym z powodu ogółu przyczyn w roku 2002 i 2011. Med. Pr., 2017, 68, 6, 771-778.
  5. Słownik [online]. Równość.info. https://rownosc.info/dictionary/wykluczenie-spoeczne/ [dostęp: 07-01-2018].
  6. Wódz K., Pawlas-Czyż S.: Praca socjalna wobec nowych obszarów wykluczenia społecznego. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2008.
  7. Barczak K., Szmidt M., Buczkowska-Radlińska J.: Funkcjonalność narządu żucia a poczucie depresji u pacjentów po 55 roku życia zamieszkałych w środowisku rodzinnym i w domach pomocy społecznej. Psychiatr. Pol., 2016, 50, 5, 1027-1038.
  8. Watt R., Sheiham A.: Health policy: Inequalities in oral health: a review of the evidence and recommendations for action. Dent. J., 1999, 187, 1, 6.
  9. Collins J., Freeman R.: Homeless in North and West Belfast: an oral health needs assessment. Br. Dent. J., 2007, 202, 12, E31.
  10. Delgado-Angulo E.K., Hobdell M.H., Bernabé E.: Poverty, social exclusion and dental caries of 12-year-old children: a cross-sectional study in Lima, Peru. BMC Oral Health, 2009, 9, 1, 16.
  11. Saunders P.: Dentistry, deprivation and poverty. Australian Review of Public Affairs [online]. Sydney: University of Sydney, October 2007. http://www.austarlianreview.net/digest/2007/election/saunders.html [dostęp: 07.01.2018].
  12. Williams S.: Oral health needs of the homeless. Br. Dent. J., 2007, 202, 12, 742.
  13. Mathur M.R. i wsp.: Socioeconomic inequalities and determinants of oral hygiene status among urban Indian adolescents. Community Dent. Oral. Epidemiol., 2016, 44, 3, 248-254.
  14. Bernardi D. i wsp.: Association of changes in income with self‐rated oral health and chewing difficulties in adults in Southern Brazil. Community Dent. Oral. Epidemiol., 2016, 44, 5, 450-457.
  15. Friel S.,Harrington J., Sixsmith J.: Special needs groups and oral health. [w:] Oral health in Ireland. A review of oral health promotion/education activity in the Republic of Ireland. A study of attitudes, knowledge and behaviour towards special needs groups regarding oral health. Center for Health Promotion Studies, National University of Ireland, Galway 2003, 15-19, 62-65, 92-98.
  16. Mack F. i wsp.: The impact of tooth loss on general health related to quality of life among elderly Pomeranians: results from the study of health in Pomerania (SHIP-O). Int. J. Prosthodont., 2005, 18, 414-419.
  17. Gerritsen A.E. i wsp.: Tooth loss and oral health-related quality of life: a systematic review and meta-analysis. Health Qual. Life Outcomes, 2010, 8, 1, 126.
  18. Brown D.W.: Complete edentulism prior to the age of 65 years is associated with all-cause mortality. J. Public Health Dent., 2009, 69, 4, 260-266.
  19. Ansai T. i wsp.: Relationship between tooth loss and mortality in 80-year-old Japanese community-dwelling subjects. BMC Public Health, 2010, 10, 1, 386.
  20. Ansai T. i wsp.: Association between tooth loss and orodigestive cancer mortality in an 80-year-old community-dwelling Japanese population: a 12-year prospective study. BMC Public Health, 2013, 13, 1, 814.
  21. Porowska A., Wygnańska J.: Leczenie ludzi chorych w sytuacji bezdomności. Raport zespołu ds. zdrowia Warszawskiej Rady Opiekuńczej, Warszawa 2012.
  22. Coles E., Freeman R.: Exploring the oral health experiences of homeless people: a deconstruction–reconstruction formulation. Community Dent. Oral Epidemiol., 2016, 44, 1, 53-63.
  23. Główny Urząd Statystyczny, Prognoza ludności na lata 2014-2050. Studia i analizy statystyczne, Warszawa 2014.
  24. Barczak K. i wsp.: Stan narządu żucia seniorów z ośrodków pomocy społecznej i domów rodzinnych w województwie zachodniopomorskim. Czas. Stomatol., 2010, 63, 10, 621-627.
  25. Ilewicz L., Kowal-Damboń K.: Stan uzębienia u mieszkańców domów opieki społecznej Zabrza i Opola. Czas. Stomatol., 1995, 48, 104-110.
  26. Koczorowski R., Gawriołek M., Siniawska J.: Protetyczne potrzeby lecznicze pensjonariuszy domów opieki społecznej w Wielkopolsce. Dent. Med. Probl., 2008, 45, 4, 425-430.
  27. Dziedzic A.: System domowej i mobilnej opieki stomatologicznej w Wielkiej Brytanii. Mag. Stomatol., 2009, 19, 9, 141.