MS 2023; 6: 68-72.
Streszczenie
Leczenie ortodontyczne z użyciem systemu nakładkowego Angel Aligner u pacjenta z przewlekłym zapaleniem przyzębia
Zhang J, Li J, Peng Y. Orthodontic treatment with clear aligners for a patient with chronic periodontitis. Korean J Orthod. 2022; 52(6): 439-450.
W związku z rosnącym zainteresowaniem leczeniem ortodontycznym wśród osób dorosłych, coraz częściej w praktyce ortodontycznej spotyka się pacjentów z chorobą przyzębia. Badania naukowe sugerują, że leczenie ortodontyczne nie wywiera negatywnego wpływu na stan tkanek przyzębia, jeśli zapalenie przyzębia jest odpowiednio kontrolowane. Co więcej, pojawiają się opinie o potencjalnych korzyściach wynikających z terapii ortodontycznej u pacjentów z periodontitis. W opisie przypadku opublikowanym w Korean J Orthod. w 2022 r. przedstawiono leczenie ortodontyczne dorosłej pacjentki z ciężkim zapaleniem przyzębia za pomocą systemu nakładkowego Angel Aligner (Angelalgin Technology, Inc., Wuxi, China).
24-letnia kobieta została skierowana do Poradni Ortodoncji z powodu patologicznej migracji zębów związanej z ciężkim zapaleniem przyzębia. Główne skargi pacjentki dotyczyły nieprawidłowego ustawienia zębów przednich szczęki i żuchwy.
Analiza zewnątrzustna twarzy wykazała symetrię twarzy oraz profil prosty. W badaniu wewnątrzustnym stwierdzono obecność mnogich recesji dziąsłowych, szczególnie nasilonych w odcinku przednim szczęki i żuchwy oraz w okolicy zębów przedtrzonowych żuchwy. Towarzyszyły im objawy nadwrażliwości zębiny, patologiczna ruchomość zębów oraz problemy estetyczne. W badaniu ortodontycznym stwierdzono: I klasę kłową po stronie prawej, obustronnie I klasę Angle’a, oraz — po stronie lewej — obecność zgryzu przewieszonego w zakresie zęba 25 i brak zęba 23. Zaobserwowano także ekstruzję i retruzję zębów 11, 21 oraz 32, 31, 41, 42 z towarzyszącym pogłębionym nagryzem pionowym wynoszącym 8 mm. Z kolei zęby 12 i 22 były ustawione w protruzji. W łuku górnym stwierdzono 4,0 mm miejsca (nie uwzględniono przestrzeni po brakującym zębie), a w łuku dolnym – 1,0 mm. Wartość wskaźnika Boltona w odcinku przednim (AR – anterior ratio) wynosiła 78,6%, a całkowitego wskaźnika Boltona (OR – overall ratio) – 93.5%. Głębokość krzywej Spee wynosiła ok. 4,5 mm.
Na podstawie analizy cefalometrycznej rozpoznano wadę zgryzu zębowo-wyrostkową klasy I.
Badanie periodontologiczne obejmowało pomiary:
Interdyscyplinarny plan leczenia pacjentki obejmował leczenie ortodontyczne za pomocą systemu nakładkowego, odbudowę protetyczną, a także periodontologiczne postępowanie profilaktyczno-lecznicze, uwzględniające indywidualny instruktaż higieny jamy ustnej.
Podstawowe cele leczenia ortodontycznego dotyczyły:
Przeprowadzone leczenie ortodontyczne umożliwiło osiągnięcie korzystnych efektów zarówno w aspekcie funkcjonalnym, jak i estetycznym. Uzyskano prawidłowy nagryz poziomy i pionowy, a także poprawę torku i okluzji, znamienną w odcinku przednim. Zachowano I kłową oraz I klasę Angle’a z nieznacznym odchyleniem linii pośrodkowej. W omawianym przypadku Wskaźnik Oceny Porównawczej (Peer Assessment Rating – PAR) wynosił pierwotnie 24, a po przeprowadzonym leczeniu jego wartość została zredukowana do 4, odzwierciedlając wyraźną poprawę sytuacji klinicznej. Badanie radiologiczne po przeprowadzonym leczeniu wykazało prawidłowe zamknięcie przestrzeni i uzyskanie równoległości korzeni za wyjątkiem zęba 22. Autorzy podkreślają fakt, że zachowano podparcie kostne w rejonie pierwszych i drugich zębów przedtrzonowych żuchwy, a grubość blaszki przedsionkowej w rejonie zębów siecznych szczęki wzrosła. Porównanie analizy cefalometrycznej przed i po leczeniu wykazało znaczną poprawę powiększonego nagryzu poziomego i pionowego (odpowiednio z 5.6 mm do 3.2 i 8.6 do 2.4) oraz poprawę zaburzonych pierwotnie wartości nachylenia siekaczy górnych i dolnych (kąty U1-SN i MPA). Badania kontrolne po 7 miesiącach wykazały stabilność osiągniętych efektów leczenia.
Kontynuacja podtrzymującego leczenia periodontologicznego, dobra higiena jamy ustnej i motywacja pacjenta są podstawą sukcesu leczenia ortodontycznego u pacjentów z chorobą przyzębia.
Zastosowanie systemu nakładek Clear Aligner u pacjentów z prawidłowo kontrolowaną chorobą przyzębia przynosi wiele korzyści:
dr n. med. Joanna Rasławska-Socha
Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej
i Endodoncji Przedklinicznej PUM w Szczecinie
Komentarz
Zapalenie przyzębia jest szóstą najbardziej rozpowszechnioną chorobą na świecie, na którą cierpi ponad 700 milionów ludzi na całym świecie (1). Leczenie pacjentów z zapaleniem przyzębia wymaga w dużej liczbie przypadków – przy obecności patologicznej migracji zębów czy obecności wtórnych urazów zgryzowych – leczenia ortodontycznego, niezależnie od wieku (2).
Powyższy artykuł opisuje przypadek leczenia interdyscyplinarnego młodej, dorosłej pacjentki z zawansowanym zapaleniem przyzębia, które doprowadziło do patologicznej migracji zębów oraz mnogich recesji dziąsłowych, szczególnie nasilonych w odcinku przednim szczęki i żuchwy oraz w okolicy zębów przedtrzonowych żuchwy. Pacjentka po przejściu fazy niechirurgicznej i chirurgicznej leczenia periodontologicznego rozpoczęła ortodontyczne leczenie nakładkowe systemem Angel Aligner (Angelalgin Technology, Inc., Wuxi, Chiny).
Przyjmuje się, że ogólnymi zaletami leczenia pacjentów periodontologicznych metodą nakładkową są:
Niezaprzeczalnym atutem leczenia systemami nakładkowymi jest opracowywanie planu leczenia na podstawie analizy modelu uzębienia uzyskanego po wykonaniu skanu 3D. Analiza skanu umożliwia ewaluację kontaktów zgryzowych i jednoczesną identyfikację kontaktów przedwczesnych o dokładności do dziesiętnych milimetra. Taka ocena nie jest możliwa przy klasycznej diagnostyce modeli gipsowych. Większość oprogramowań omawianych systemów analizuje jednak wyłącznie warunki okluzji statycznej, co jest niewątpliwie słabym punktem aktualnej technologii i wymaga ulepszenia.
Sposób leczenia ortodontycznego pacjentów z zapaleniem przyzębia jest bardzo aktualnym tematem zarówno dla badaczy, jak i klinicystów. Jest on poddawany dyskusji, budząc częste kontrowersje. W świetle jednych badań leczenie nakładkowe jest zdecydowanie bezpieczniejsze dla struktur zredukowanego przyzębia (4), wedle innych – wręcz odwrotnie. Jeszcze inne publikacje przedstawiają wyniki świadczące o podobnym wpływie leczenia aparatami stałymi i systemami nakładkowymi na parametry zdrowia przyzębia, takie jak zmiana poziomu kości wyrostka czy Gingival Index, oraz na stan higieny (wskaźnik Plaque Index) (5).
Biorąc pod uwagę oczekiwania zarówno lekarzy prowadzących, jak i pacjentów, należy dążyć do zwiększenia liczby badań porównujących bezpieczeństwo i skuteczność różnych metod leczenia ortodontycznego na zredukowanym przyzębiu.
Podczas planowania leczenia należy pamiętać:
Zakład Periodontologii PUM w Szczecinie
Piśmiennictwo
Leczenie ortodontyczne z użyciem systemu nakładkowego Angel Aligner u pacjenta z przewlekłym zapaleniem przyzębia
Zhang J, Li J, Peng Y. Orthodontic treatment with clear aligners for a patient with chronic periodontitis. Korean J Orthod. 2022; 52(6): 439-450.
W związku z rosnącym zainteresowaniem leczeniem ortodontycznym wśród osób dorosłych, coraz częściej w praktyce ortodontycznej spotyka się pacjentów z chorobą przyzębia. Badania naukowe sugerują, że leczenie ortodontyczne nie wywiera negatywnego wpływu na stan tkanek przyzębia, jeśli zapalenie przyzębia jest odpowiednio kontrolowane. Co więcej, pojawiają się opinie o potencjalnych korzyściach wynikających z terapii ortodontycznej u pacjentów z periodontitis. W opisie przypadku opublikowanym w Korean J Orthod. w 2022 r. przedstawiono leczenie ortodontyczne dorosłej pacjentki z ciężkim zapaleniem przyzębia za pomocą systemu nakładkowego Angel Aligner (Angelalgin Technology, Inc., Wuxi, China).
24-letnia kobieta została skierowana do Poradni Ortodoncji z powodu patologicznej migracji zębów związanej z ciężkim zapaleniem przyzębia. Główne skargi pacjentki dotyczyły nieprawidłowego ustawienia zębów przednich szczęki i żuchwy.
Analiza zewnątrzustna twarzy wykazała symetrię twarzy oraz profil prosty. W badaniu wewnątrzustnym stwierdzono obecność mnogich recesji dziąsłowych, szczególnie nasilonych w odcinku przednim szczęki i żuchwy oraz w okolicy zębów przedtrzonowych żuchwy. Towarzyszyły im objawy nadwrażliwości zębiny, patologiczna ruchomość zębów oraz problemy estetyczne. W badaniu ortodontycznym stwierdzono: I klasę kłową po stronie prawej, obustronnie I klasę Angle’a, oraz — po stronie lewej — obecność zgryzu przewieszonego w zakresie zęba 25 i brak zęba 23. Zaobserwowano także ekstruzję i retruzję zębów 11, 21 oraz 32, 31, 41, 42 z towarzyszącym pogłębionym nagryzem pionowym wynoszącym 8 mm. Z kolei zęby 12 i 22 były ustawione w protruzji. W łuku górnym stwierdzono 4,0 mm miejsca (nie uwzględniono przestrzeni po brakującym zębie), a w łuku dolnym – 1,0 mm. Wartość wskaźnika Boltona w odcinku przednim (AR – anterior ratio) wynosiła 78,6%, a całkowitego wskaźnika Boltona (OR – overall ratio) – 93.5%. Głębokość krzywej Spee wynosiła ok. 4,5 mm.
Na podstawie analizy cefalometrycznej rozpoznano wadę zgryzu zębowo-wyrostkową klasy I.
Badanie periodontologiczne obejmowało pomiary:
- głębokości kieszonek przyzębnych (probing depth – PD),
- krwawienia przy zgłębnikowaniu (bleeding on probing – BOP),
- ruchomości zębów.
Interdyscyplinarny plan leczenia pacjentki obejmował leczenie ortodontyczne za pomocą systemu nakładkowego, odbudowę protetyczną, a także periodontologiczne postępowanie profilaktyczno-lecznicze, uwzględniające indywidualny instruktaż higieny jamy ustnej.
Podstawowe cele leczenia ortodontycznego dotyczyły:
- korekty położenia zębów,
- normalizacji nagryzów poziomego i pionowego,
- wyrównania krzywej Spee,
- utrzymania przestrzeni między zębami 22 oraz 24 dla planowanej rehabilitacji implantoprotetycznej braku zęba 23,
- korekty zgryzu przewieszonego w zakresie zęba 25,
- utrzymania harmonijnego profilu twarzy pacjentki oraz uzyskania estetycznej linii uśmiechu, m.in. poprzez eliminację „pułapki wargowej” (lip trap).
Przeprowadzone leczenie ortodontyczne umożliwiło osiągnięcie korzystnych efektów zarówno w aspekcie funkcjonalnym, jak i estetycznym. Uzyskano prawidłowy nagryz poziomy i pionowy, a także poprawę torku i okluzji, znamienną w odcinku przednim. Zachowano I kłową oraz I klasę Angle’a z nieznacznym odchyleniem linii pośrodkowej. W omawianym przypadku Wskaźnik Oceny Porównawczej (Peer Assessment Rating – PAR) wynosił pierwotnie 24, a po przeprowadzonym leczeniu jego wartość została zredukowana do 4, odzwierciedlając wyraźną poprawę sytuacji klinicznej. Badanie radiologiczne po przeprowadzonym leczeniu wykazało prawidłowe zamknięcie przestrzeni i uzyskanie równoległości korzeni za wyjątkiem zęba 22. Autorzy podkreślają fakt, że zachowano podparcie kostne w rejonie pierwszych i drugich zębów przedtrzonowych żuchwy, a grubość blaszki przedsionkowej w rejonie zębów siecznych szczęki wzrosła. Porównanie analizy cefalometrycznej przed i po leczeniu wykazało znaczną poprawę powiększonego nagryzu poziomego i pionowego (odpowiednio z 5.6 mm do 3.2 i 8.6 do 2.4) oraz poprawę zaburzonych pierwotnie wartości nachylenia siekaczy górnych i dolnych (kąty U1-SN i MPA). Badania kontrolne po 7 miesiącach wykazały stabilność osiągniętych efektów leczenia.
Kontynuacja podtrzymującego leczenia periodontologicznego, dobra higiena jamy ustnej i motywacja pacjenta są podstawą sukcesu leczenia ortodontycznego u pacjentów z chorobą przyzębia.
Zastosowanie systemu nakładek Clear Aligner u pacjentów z prawidłowo kontrolowaną chorobą przyzębia przynosi wiele korzyści:
- pozwala na precyzyjną kontrolę sił stosowanych podczas leczenia ortodontycznego,
- cechuje się łatwością użytkowania,
- jest związane z mniejszym ryzykiem wystąpienia resorpcji korzeni przesuwanych zębów,
- sprzyja zachowaniu odpowiedniej higieny jamy ustnej,
- może być składową postępowania interdyscyplinarnego u tych chorych, umożliwiającą skuteczną rehabilitację protetyczną.
dr n. med. Joanna Rasławska-Socha
Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej
i Endodoncji Przedklinicznej PUM w Szczecinie
Komentarz
Zapalenie przyzębia jest szóstą najbardziej rozpowszechnioną chorobą na świecie, na którą cierpi ponad 700 milionów ludzi na całym świecie (1). Leczenie pacjentów z zapaleniem przyzębia wymaga w dużej liczbie przypadków – przy obecności patologicznej migracji zębów czy obecności wtórnych urazów zgryzowych – leczenia ortodontycznego, niezależnie od wieku (2).
Powyższy artykuł opisuje przypadek leczenia interdyscyplinarnego młodej, dorosłej pacjentki z zawansowanym zapaleniem przyzębia, które doprowadziło do patologicznej migracji zębów oraz mnogich recesji dziąsłowych, szczególnie nasilonych w odcinku przednim szczęki i żuchwy oraz w okolicy zębów przedtrzonowych żuchwy. Pacjentka po przejściu fazy niechirurgicznej i chirurgicznej leczenia periodontologicznego rozpoczęła ortodontyczne leczenie nakładkowe systemem Angel Aligner (Angelalgin Technology, Inc., Wuxi, Chiny).
Przyjmuje się, że ogólnymi zaletami leczenia pacjentów periodontologicznych metodą nakładkową są:
- mierzalna redukcja przykładanych, stałych sił ortodontycznych,
- możliwość zaplanowania konkretnych, izolowanych ruchów zarówno korony, jak i korzenia zęba,
- kontrola rozbudowy poprzecznej i doprzedniej łuków.
Niezaprzeczalnym atutem leczenia systemami nakładkowymi jest opracowywanie planu leczenia na podstawie analizy modelu uzębienia uzyskanego po wykonaniu skanu 3D. Analiza skanu umożliwia ewaluację kontaktów zgryzowych i jednoczesną identyfikację kontaktów przedwczesnych o dokładności do dziesiętnych milimetra. Taka ocena nie jest możliwa przy klasycznej diagnostyce modeli gipsowych. Większość oprogramowań omawianych systemów analizuje jednak wyłącznie warunki okluzji statycznej, co jest niewątpliwie słabym punktem aktualnej technologii i wymaga ulepszenia.
Sposób leczenia ortodontycznego pacjentów z zapaleniem przyzębia jest bardzo aktualnym tematem zarówno dla badaczy, jak i klinicystów. Jest on poddawany dyskusji, budząc częste kontrowersje. W świetle jednych badań leczenie nakładkowe jest zdecydowanie bezpieczniejsze dla struktur zredukowanego przyzębia (4), wedle innych – wręcz odwrotnie. Jeszcze inne publikacje przedstawiają wyniki świadczące o podobnym wpływie leczenia aparatami stałymi i systemami nakładkowymi na parametry zdrowia przyzębia, takie jak zmiana poziomu kości wyrostka czy Gingival Index, oraz na stan higieny (wskaźnik Plaque Index) (5).
Biorąc pod uwagę oczekiwania zarówno lekarzy prowadzących, jak i pacjentów, należy dążyć do zwiększenia liczby badań porównujących bezpieczeństwo i skuteczność różnych metod leczenia ortodontycznego na zredukowanym przyzębiu.
Podczas planowania leczenia należy pamiętać:
- w pierwszej kolejności o wyeliminowaniu aktywnego stanu zapalnego,
- o biologicznych ograniczeniach przyzębia,
- o unikaniu rozbudowy oraz wychylania zębów w przednich odcinkach łuków,
- oraz – a być może przede wszystkim – o starannej diagnostyce i analizie przypadków, a także ich indywidualnym traktowaniu.
Zakład Periodontologii PUM w Szczecinie
Piśmiennictwo
- Kassebaum NJ i wsp. Global burden of severe periodontitis in 1990-2010: A systematic review and meta-regression. J Dent Res. 2014; 93(11): 1045-1053.
- Grigorie MM, Suciu I, Zaharia D i wsp. Hopeless tooth? Prognosis and comprehensive treatment. A case report. J Med Life. 2021; 14(2): 287-294.
- Zhang J, Li J, Peng Y. Orthodontic treatment with clear aligners for a patient with chronic periodontitis. Korean J Orthod. 2022; 52(6): 439-450.
- Partouche AJD, Castro F, Baptista AS i wsp. Effects of Multibracket Orthodontic Treatment versus Clear Aligners on Periodontal Health: An Integrative Review. Dent J (Basel). 2022; 10(10): 177.
- Han JY. A comparative study of combined periodontal and orthodontic treatment with fixed appliances and clear aligners in patients with periodontitis. J Periodontal Implant Sci. 2015; 45(6):193-204.
m