Wykorzystanie najnowszych technologii obrazowania radiologicznego w diagnostyce implantologicznej. Funkcje i zasady

Wykorzystanie najnowszych technologii obrazowania radiologicznego w diagnostyce implantologicznej. Funkcje i zasady

mgr inż. Maciej Mosiołek
specjalista ds. radiologii, Promedus

Istnieje szereg zasad diagnostyki implantologicznej, których należy przestrzegać, aby uzyskać jak najlepsze efekty pracy, zachowując zarazem bezpieczeństwo pacjenta. Tylko dzięki najbardziej zaawansowanym technologiom oferowanym przez dzisiejsze aparaty rentgenowskie można pracować wydajnie i otrzymywać badania, które do tej pory nie były dostępne. Obecnie szeroko pojęta diagnostyka radiologiczna jest standardem w pozyskiwaniu pełnych informacji o stanie zdrowia pacjenta. Jest to również podstawa w planowaniu skutecznego satysfakcjonującego leczenia, szczególnie w dziedzinie implantologii. Zasady te są jednocześnie wskazówką, na co należy zwracać uwagę przy wyborze pantomografu do własnego gabinetu.


Dobór odpowiedniego rozmiaru pola obrazowania i rozdzielczości skanu

Należy wybierać takie pole obrazowania, które odpowiada potrzebom diagnostycznym konkretnego przypadku. Jeżeli planuje się pojedynczy implant, nie jest konieczne wykonywanie skanu pełnego łuku zębowego. Dla każdego przypadku ustala się indywidualne parametry ekspozycji, uwzględniając rozdzielczość skanu i wielkość ciała pacjenta. Trzeba się też zastanowić nad doborem dawki promieniowania – może nie zawsze potrzebne będą obrazy w najwyższej rozdzielczości.

Ważne, aby przed zakupem aparatu pantomograficznego upewnić się, że ma on funkcję prescan (wykonanie zdjęcia 2D przed właściwą ekspozycją 3D w celu kontroli prawidłowości pozycjonowania pacjenta). Istotne jest, aby pantomograf oferował do wyboru kilka pól obrazowania (np. 5 x 5 cm, 6 x 8 cm, 8 x 15 cm czy nawet 13 x 15 cm do zobrazowania twarzoczaszki) oraz trybów rozdzielczości (dawka niska, tryb standardowy, wysoka rozdzielczość i tryb endo). Dzięki tym funkcjom w każdym przypadku klinicznym będzie można dopasować odpowiednią ekspozycję.

W dzisiejszych pantomografach, np. marki KaVo, można już znaleźć funkcję automatycznego doboru dawki promieniowania ADC (ang. Automatic Dose Control), dzięki której urządzenie dokładnie dostosowuje jej poziom do konkretnego pacjenta. W efekcie otrzymuje się doskonale naświetlone zdjęcia, przy minimalnej wymaganej do tego dawce promieniowania.

Warto zwrócić także uwagę na system obsługi i pozycjonowania. Gdy chce się np. wykonać skan CBCT w aparacie KaVo OP 3D, zakres badania wybiera się w prosty sposób na ekranie monitora, zaznaczając poszczególne zęby i struktury, które mają być objęte skanem. Aparat sam dobiera wielkość pola obrazowania umożliwiającą objęcie wybranego zakresu.

Zastosowanie szablonów chirurgicznych

Wygodne i bezpieczne stosowanie szablonów chirurgicznych sprawi, że zabieg implantologiczny zostanie przeprowadzony szybciej i precyzyjniej. Szablony są dostarczane w oprogramowaniu będącym integralną częścią przy zakupie aparatu pantomograficznego. KaVo dostarcza znany i ceniony już na całym świecie program InVivo Dental, który oferuje takie narzędzia jak preinstalowana baza implantów. Dzięki takim szablonom można szybko, łatwo i precyzyjnie zaplanować położenie poszczególnych wszczepów, omijając ważne struktury anatomiczne.

Sprawdzenie stanu zatoki szczękowej przed zabiegiem

Przed podjęciem decyzji o podniesieniu dna zatoki szczękowej wymagana jest wnikliwa diagnostyka jej stanu, aby uniknąć ewentualnych komplikacji. Samo ustawienie pacjenta w odpowiedniej pozycji często przynosi odpowiedź, ale w niektórych przypadkach nieuniknione jest zastosowanie większego pola obrazowania, jeśli aparat takie posiada.

Dokonywanie pomiarów w oprogramowaniu

Podstawą jest już to, że każde oprogramowanie do diagnostyki 3D umożliwia oznaczenie przebiegu kanału nerwu zębodołowego dolnego. Technologia CBCT daje możliwość precyzyjnych pomiarów odległościowych czy chociażby pomiaru wysokości i szerokości wyrostka zębodołowego. Pomiary te należy przeprowadzać i udokumentować z dużą starannością i precyzją. Najnowsze rozwiązania, które niesie oprogramowanie InVivo 5 3D oferują funkcję łatwego i niezwykle dokładnego wyznaczania przebiegu kanału nerwu zębodołowego dolnego. Warstwy cięć w poszczególnych przekrojach można idealnie dopasować do pożądanego położenia wszczepu implantologicznego. Dzięki temu pomiary dokonane na takich obrazach są dokładne i realnie odwzorowują sytuację śródtkankową. Dostępna w oprogramowaniu InVivo 5 3D baza implantów wraz z ich widokami w 3D dodatkowo umożliwia wirtualne planowanie położenia wszczepu w tkankach. Zaplanowaną sytuację można zarchiwizować w dokumentacji pacjenta i wykorzystać ją na dowolnym etapie leczenia.

Korzystanie z widoku 3D oraz tworzenie własnych przekrojów między płaszczyznami

Nowoczesne urządzenia oferują funkcję wielowarstwowości zdjęć pantomograficznych (ang. multilayer) – czyli uzyskanie kilku, a nawet kilkunastu obrazów w czasie jednej ekspozycji. Zdjęcia z poszczególnych warstw są przechwytywane w odstępach kilku mm, odstępy zależą od ustawionej rozdzielczości. W oprogramowaniu InVivo 5 można zapisać wszystkie zdjęcia warstw lub tylko wybrane, a także obrazy 3D w galerii oprogramowania lub bezpośrednio w formie pliku graficznego na dysku komputera. Warto jednak zapisywać wszystkie rzuty i mieć do nich dostęp zawsze, kiedy będzie to potrzebne. Wśród bardzo przydatnych funkcji, jakie oferują aparaty KaVo, jest funkcja ORTHOfocus, dzięki której aparat sam wybiera najlepszą warstwę obrazowania w szerokim zakresie przedziału ostrości. Automatycznie kompensuje to anomalie anatomiczne i niedoskonałości pozycjonowania pacjenta.

Zawsze ostre zdjęcia

Problem niekompletnych danych wynikających np. z poruszenia się pacjenta podczas ekspozycji, został rozwiązany raz na zawsze. W najnowszych aparatach stosowane są inteligentne systemy pozycjonowania: stabilne, 5-punktowe podparcie pacjenta, lustro umożliwiające kontakt z pacjentem pozostającym w bezruchu czy laserowe linie ułatwiające prawidłowe pozycjonowanie pacjenta gwarantują dobrą jakość ekspozycji. Wybierając aparat do swojej praktyki należy bezwzględnie zwrócić na to uwagę. Dzięki temu można uniknąć konieczności powtarzania badań i otrzymać kompletne dane do podjęcia decyzji dotyczącej planu leczenia.

Brak artefaktów

Wszczepione implanty lub prace protetyczne na podbudowie metalowej mogą powodować powstanie artefaktów na zdjęciach rentgenowskich. Takie zdjęcia należy powtórzyć, doprecyzowując pozycjonowanie na obszar naszego zainteresowania, z pominięciem w polu obrazowania elementów metalowych. W tym celu przydatna jest funkcja prescan. W tym przypadku bardzo pomocny jest system eliminacji artefaktów (SRT) ze skanów CBCT. Dzięki temu możliwa jest diagnostyka nawet w bezpośredniej okolicy metalowych artefaktów w obrębie jamy ustnej.

Pomiary gęstości tkanki kostnej

Obraz tkanki kostnej oraz wyrostka zębodołowego może dostarczyć informacji o potencjalnych komplikacjach z utrzymaniem wszczepu. W oprogramowaniu InVivo 5 można zmierzyć gęstość tkanki kostnej w skali Hounsfielda. Zmieniając parametry jasności, kontrastu i innych filtrów można obejrzeć tkanki o różnej gęstości. Narzędzia te umożliwiają precyzyjną diagnostykę i przygotowanie się do zabiegu nawet w trudnych warunkach klinicznych.

Kalibracja pantomografów – zasada nadrzędna

Korzystając z zaawansowanych technologii radiologicznych na wysokim poziomie należy bezwzględnie pamiętać o procedurach cyklicznych konserwacji, które powinny być wykonywane raz w roku. Polegają one na przeprowadzeniu kalibracji i kontroli jakości. Pozwoli to na utrzymanie za każdym razem możliwie najlepszej jakości obrazów. Kalibracje i kontrole powinien przeprowadzać wykwalifikowany inżynier serwisu certyfikowanego przez producenta. Tak jest w przypadku firmy Promedus, autoryzowanego dystrybutora KaVo Imaging. Tylko takie połączenie zaawansowanej technologii i regularnych kalibracji pozwoli na wykorzystanie w pełni możliwości aparatów radiologicznych.