Samoistnie rozwijające się odrętwienie wargi dolnej

Samoistnie rozwijające się odrętwienie wargi dolnej
Autor opisuje przypadek 57-letniej pacjentki, która zgłosiła się z powodu trwającego od pięciu tygodni odrętwienia wargi dolnej w obszarze zaopatrywanym przez nerw bródkowy po stronie lewej.
(The spontaneously developing numb lower lip)
Kingon A.M.
Australian Dental Journal 2013, 58, 376-377

Autor opisuje przypadek 57-letniej pacjentki, która zgłosiła się z powodu trwającego od pięciu tygodni odrętwienia wargi dolnej w obszarze zaopatrywanym przez nerw bródkowy po stronie lewej. Pacjentka zaobserwowała także obecność twardego guzka na powierzchni policzkowej żuchwy po stronie lewej, który był wyczuwalny palpacyjnie. Trzy tygodnie przed pojawieniem się objawów pacjentka odczuła odrętwienie lewego policzka, które jednak ustąpiło. Dziewięć lat wcześniej wystąpiło u niej jednodniowe odrętwienie twarzy po stronie lewej. Podobne epizody zdarzały się po spożyciu alkoholu. Po wystąpieniu pierwszego odrętwienia wykonano badanie TK, które nie wykazało żadnych nieprawidłowości. W wywiadzie wśród chorób przebytych pacjentka wymieniła sklerodermię, migrenowe bóle głowy i depresję. Przebyła ponadto operację usunięcia macicy i jajników z powodu mięśniaków macicy, stosowała także hormonalną terapię zastępczą, ale w momencie zgłoszenia się do stomatologa zażywała jedynie lek przeciwdepresyjny – Escitalopram. Pacjentka pracowała w branży informatycznej, nigdy nie paliła, alkohol spożywała w ilości mniejszej niż jeden standardowy drink tygodniowo.

W badaniu klinicznym stwierdzono te same objawy, które zaobserwowała pacjentka. Badanie radiologiczne wykazało obecność przejaśnienia po lewej stronie żuchwy, o nieostrym obrysie, związanego z wierzchołkami korzeni drugiego zęba trzonowego. Było również widoczne poszerzenie szpary ozębnej. Wykonano badanie TK, na podstawie którego radiolog wysnuł wniosek, że najbardziej prawdopodobną przyczyną istniejącej zmiany jest osteomyelitis. Neurolog sugerował jednak, ze względu na obecność obrzęku, że powodem nieprawidłowości jest guz kości. Pacjentkę skierowano także na badania laboratoryjne, w wyniku których stwierdzono: OB = 67 mm/h przy normie < 30, białko CRP – 16,1 mg/l przy normie < 6.

Wykonano biopsję w znieczuleniu miejscowym i usunięto drugi ząb trzonowy dolny po lewej stronie – zarówno tkanki miękkie, jak i twarde przesłano do badania histopatologicznego. Makroskopowo zmiana miała szary kolor i konsystencję galarety, perforowała policzkowo warstwę korową i częściowo docierała podokostnowo. Nie było oznak ropnia pochodzenia zębowego. W badaniu histopatologicznym stwierdzono obecność gruczolakoraka o słabym stopniu zróżnicowania, będącego prawdopodobnie zmianą przerzutową, a wybarwienie sugerowało, że zmiana pierwotna prawdpodobnie znajduje się w płucach. Ponieważ pacjentka w ogóle nie paliła, zostało to potwierdzone dopiero po badaniu TK klatki piersiowej, które wykazało zmianę w tkance podopłucnowej w lewym płucu oraz zmiany sklerotyczne w T11.

Autor artykułu podaje na, podstawie aktualnej literatury, że odrętwienie wargi dolnej niekiedy występuje jako objaw choroby nowotworowej ze zmianą pierwotną zlokalizowaną w innym narządzie – mogą to być rak śluzówkowo-naskórkowy żuchwy, białaczka, nowotwór piersi, rak jelita grubego, osteosarkoma, chłoniaki. Gruczolakorak płuc jest częstym typem raka płuca u kobiet zarówno palących, jak i niepalących. Powód choroby pozostaje nieznany, jednak ważną rolę mogą odgrywać czynniki środowiskowe (palenie czynne, palenie bierne, narażenie środowiskowe, dieta, zanieczyszczenie).

Przedstawiony przez autora przypadek ma szczególne znaczenie dla lekarzy stomatologów ze względu na podobieństwo obrazu radiologicznego do zapalenia tkanek okołowierzchołkowych (przejaśnienie przy wierzchołku zęba 37 i poszerzenie szpary ozębnej). Autor podaje, że upośledzone odczuwanie bodźców przez nerw bródkowy może być także spowodowane infekcją, jednak zdarza się to niezwykle rzadko w praktyce klinicznej. Zdaniem autora artykułu opisany w pracy przypadek wskazuje na potrzebę wielkiej czujności lekarzy dentystów w sytuacji wystąpienia odrętwienia wargi, gdy pacjent nie przebył w ostatnim okresie leczenia stomatologicznego oraz gdy brak jest innych objawów. Autor podkreśla, że obraz widoczny na zdjęciu panoramicznym może być początkowo niewłaściwie zinterpretowany jako przewlekła zmiana okołowierzchołkowa, mimo że ognisko przejaśnienia nie jest ostro odgraniczone od prawidłowej tkanki kostnej. Pacjenci tacy powinni być natychmiast kierowani do chirurga szczękowo-twarzowego.


dr n. med. Małgorzata Strycharz-Dudziak